Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1942, Blaðsíða 52

Hin al^jóðlegu
viðfangsefni
í næst síðasta blaði var nokkuð sagt frá J.
B. Priestley og hvernig hann predikaði yfir
löndum sínum. Hér fara á eftir undirtektir
nokkurra vel þekktra manna við ummælum
hans.
G. Bernhard Shaw.
Það er erfitt að sjá hvernig nokkur heiðar-
leg og skynsöm manneskja, sem hugsað heíir
nokkuð alvarlega um málið, og hefir til að bera
nægilega reynzlu svo hægt sé að taka mark á
skoðunum hennar, getur verið á öðru máli en
Mr. Priestley. Montaigne, Erasmus og St.
Thomas More höfðu svipaða skoðun fyrir 400
árum síðan, svo maður nefni ekki postula ritn-
ingarinnar. Því miður eigum við of fáar mann-
eskjur sömu tegundar. Flestir sættum vér oss
við heiminn eins og hann er, án þess að láta
oss dreyma að hægt. væri og það bæri að laga
hann. Það sem verra er, að þeir sem vilja koma
einhverjum umbótum á, vita ekki hvernig þeir
eiga að fara að því. Ennþá er skoðun vor á
nýjum umbótum, sambland af brezku frjáls-
ræði og brezkum eiginhagsmunum, með ríkis-
musteri sitt. En þegar hún sá lengra inn í hjarta
Volamikis, varö hún náföl. Óttinn greip hana,
eins og þegar kalctur gjóstmr næðir gegn um
manninn. Krishna undraðist og sagði: „Blóm,
er það mögulegt, að þú sért líka hrædd við
hjarta hkáldsins?“
„Herra!“ sagði hún, „hvernig gaztu fengið
af þér að skipa mér að búa þar. í þessu. eina
hjarta sé ég bæði fjallatindana og undirdjúp
hafsins, þar sem ýmsar kynlegar veru eru. Ég
sé sMtturnar, þar sem vindarnir leika sér, og
ég sé dimmu hellana; því er ég svo hrædd,
herra“.
En hinn vitri og góði Krishna sagði: „Vértu
ekki hrædd. Ef snjór er í hjarta Volamiki, þá
skalt þú vera vorblærinn, sem bræðir hann. Ef
undirdjúp vatnanna er þar inni, þá vertu perl-
an á botninum, ef kyrrð eyðimerkurinnar ríkir
þar, þá átt þú að vera gæfublómið á eyðimörk-
inni; ef dimmu hellarnir eru þar, vertu þá sól-
argeislinn, sem fyllir þá með Ijósi og yl“.
Og Volamiki, sem loksins mundi orð til að
tala, sagði: „Og vertu farsæl!“
eftirliti á iðnaðinum. Það er að segja fasismi.
Og auðvitað flokksræði í þinginu, eða hin mikla
stjórnmálauppfinning, sem gerð var fyrir 250
árum síðan af sniðugum meistara í listinni.
Þetta hefir verið útskýrt af Charles Dickens,
sem listin hvernig ekki eigi að fara að því.
Öll hin slokknuðu menningarríki brugðust og
hrundu á þeim vegamótum, sem vér nú stönd-
um á. Rússarnir virðast vera að komast yfir
þau, en ekki með brezkum aðferðum. Og það
eru aðferðir sem máli skifta nú áhugamál Mr.
Priestleys eiga að verða að veruleika.
Balfour lávardur.
Ég er fullkomlega samþykkur þeirri skoðun,
að of mikill auður og fátækt séu til ills, og að
þær breytingar, sem ganga út á að jafna á milli
manna, bæði efnalega og félagslega, séu til góðs.
Ég vona líka og trúi, að áframhald verði á
slíkum umbótum eftir styrjöldina og það í stór-
um skrefum. En grein Mr. Priestleys nær ekki
tilgangi Sínum vegna þess eigingjarna sjálf-
birgingsháttar sem hún felur í sér. Ennfremur
er hún líkleg til að æsa upp stéttahatur, sem
mér dettur ekki í hug að halda að Mr. Priest-
leys falli í geð. Stóryrðin um ríkjandi sleifar-
lag fela í sér nægilega mikinn sannleika til að
virka sem hálf sannindi, sem eru verri en lygi.
Sérhver heiðarlegur maður í öllum stéttum
mannfélagsins, mun, eins og Mr. Priestley, vera
reiðubúinn að lifa við þröngan kost, ef það get-
ur orðið til að skapa betri veröld. Og meiri hlut-
inn í öllum stéttum er heiðvirt fólk. En í öllum
stéttum er minni hluti, sem ekki er eins heiðar-
legur.
Vonirnar um bætta veröld byggjast ekki á
gorti Mr. Priestleys um að hann hafi í byrjun
ófriðarins ráðlagt að rífa niður girðingarnar,
heldur á betra skilningi í grundvallaratriðum
efnalegra viðfangsefna báðum megin Atlants-
hafsins, sem reynzla síðustu 25 ára og tveggja
styrjalda hefir fært oss, og á hinni efnalegu
samvinnu milli Bandaríkjanna og Bretlands,
sem nú er slcipulögð fyrir ófriðinn, og á áfram-
haldi þess eftir ófriðinn, sem svo mikið er undir
komið.
Viscount Samucl.
Ég er fyllilega samþykkur því takmarki, sem
Mr. Priestley mælir svo ákaft með. Spurningin
er, hvernig vér fáum handsamað þau hnoss sem
vér sækjumst eftir, án þess að tapa slíkum gæð-
um sem vér höfum náð. Vér þörfnumst félags-
legs réttlætis, en vér girnumst einnig frjáls-
ræði. Markmiðið er, að ná taki á öðru án þess
að tapa hinu. Ég trúi á að það sé hægt.
VÍKING ÚR
52