Sjómannablaðið Víkingur - 01.08.1979, Blaðsíða 17

Firmaet P. Bergsson
Olafsfjord.
Indehaveren af ovennævnte Firma Páll Bergsson er
fadt 1871 i Eyjafjord Syssel. Som ung Mand gik han
Realskolen paa Modrevillier. I 1897 startede Hr. Bergsson
sin nuværende Forretning, der omfatter alleslags inden-
og udenlandske Kjobmandsvarer.
Hr. P. Bergsson har med megen Dygtighed deltaget
i Fiskeribedriften Han har saaledes nu 4 storre Motor-
baade, som driver Torsk- og Sildefiske. I Olafsfjord,
som ligger ualmindelig centralt til for denne Bedrift har
Hr. Bergsson ladet opfore et tidsmæssigt Forretnings-
lokale, Vaaningshus og flere storre og mindre Sjo-
pakhuse.
Hr. Bergsson som nyder stor Anseelse paa sit
Hjemsted og ellers i Distriktet, ansees for at være en solid og i alle Dele
reel Forretningsmand.
Kynning á fyrirtæki Páls Bergssonar í Ólafsfirði, er birtist í bókinni „Frá íslands nærings
liv útg. í Kristaníu árið 1914.
og sex jarðir eru byggðar og tví-
býlt er á fjórum þeirra.
Árið 1880 eru íbúarnir orðnir
279 talsins en á næsta áratug
fækkar þeim talsvert. Ugglaust
hefur harðindakaflinn sem gekk
yfir landið á þessum tíma átt sinn
þátt í þessari fólksfækkun í Ólafs-
firði. Þá stórfækkaði öllum bú-
peningi svo mikið að hreppurinn
varð að fá sýslulán. Nær allar
jarðir í Ólafsfirði komust þá í eigu
utansveitarmanna á ný, sökum
fátæktar, og langur tími leið uns
sveitin fór að rétta við efnalega
aftur.
Annars hafa sagnaritarar látið
sig litlu varða þessar afskekktu
byggðir. Það er helst ef þær verða
vettvangur einhverra þeirra at-
burða sem í frásögur þykja fær-
andi. Þannig var það árið 1423 er
enskir víkingar herjuðu víða
Norðanlands. Þá telur Espólín að
þeir hafi eytt byggðinni í Ólafs-
firði og hertekið margt fólk þar.
Þá varð Ólafsfjarðarvatn all-
frægt af lýsingu Eggerts og Bjarna,
eftir að ferðabók þeirra kom út í
Danmörku árið 1772. Telja þeir
félagar þetta vatn eitt hið sér-
stæðasta sinnar tegundar í öllu
Danaveldi, vegna óvenjumikils og
bragðgóðra sjávarfiska, sem þar
geti lifað í ósöltu vatni. Ólavíus
tekur í sama streng nokkrum ár-
um síðar og víst er að við jarðar-
matið 1712 telja þær jarðir sem
land eiga að vatninu hlunnindi
þar af veiði silungs, kola, maur-
ungs eða ufsa. í sóknarlýsingu
Kvíabekkjarprestakalls 1839, er
vatnið enn talið fiskisælt. All mikil
hlunnindi af veiði sjávarfiska
virðist því hafa verið í Ólafsfjarð-
arvatni langt fram á nítjándu öld,
því að skömmu fyrir síðustu alda-
mót veiddist svo mikil síld í vatn-
inu að menn sóttu hana í lestar-
ferðum úr nágrannabyggðunum,
t.d. úr Fljótum. Franska stjórnin
sendi sérstakt herskip til Ólafs-
fjarðar sumarið 1891 í rannsókn-
arskyni.
Þar sem Ólafsfjarðarkaupstað-
ur stendur nú, voru áður lönd
jarðanna Brimness og Horn-
brekku, áður nefnd Ólafsfjarðar-
horn. Þarna stóðu fyrrum sjóbúðir
og bátar vermanna úr sveitinni.
Annar útróðrarstaður var á Kleif-
um, handan fjarðarins, í landi
jarðanna, Ytri- og Syðri-Gunn-
ólfsár, og er svo enn.
Nættækustu eldri heimildir um
bátaeign Ólafsfirðinga eru frá
1712. Það ár er haldið út þaðan
fjórum róðrarbátum, þrem er
haldið út frá Brimnesi og einum
frá Ytri-Gunnólfsá. Aðeins þrjár
verbúðir eru þá uppistandandi og
allar í Brimneslandi. Svo virðist
sem einhver hnignun sé þarna í
útgerðinni, ef marka má jarðabók
þeirra Árna Magnússonar og Páls
Vídalín.
Áður telja þeir, að allt að ellefu
bátar eða inntökuskip hafi róið úr
Ólafsfjarðarhorni. Á átjándu öld
er Ólafsfjörður orðinn ein feng-
sælasta veiðistöð við Eyjafjörð og
Akureyrarverslun lætur árið 1727
flytja á sinn kostnað allan fisk og
lýsi frá staðnum.
Um 1780 sendir verslunin svo
kunnáttumann í saltfiskverkun til
Ólafsfjarðar og lætur jafnframt
reisa þar fiskverkunarhús, allstóra
timburbyggingu. Mun fiskverk-
unarstöð þessi hafa verið rekin í
nokkur ár, jafnvel eitthvað fram á
nítjándu öld.
Laust eftir 1850 aukast mjög
hákarlaveiðar Norðanlands, olli
því aukinn skipakostur, gott ár-
ferði og hátt lýsisverð erlendis á
þessum tíma. Fengsælasta tímabil
þessara veiða við Eyjafjörð var
áratugurinn 1860—1870.
Við upphaf þessa tímabils eða
árið 1859 er skipastóll Ólafsfirð-
inga tvö þilskip (líklega Gestur og
Stormur) og níu árabátar, þar af
sjö sexæringar. Hins vegar virðist
bátaeign þeirra vera í hámarki á
allri nítjándu öldinni við lok
tímabilsins, því að árið 1869 er
haldið út frá Ólafsfirði tuttugu og
þrem bátum og skipum, sem síðan
skiptast þannig: tvö þilskip, tvö
opin skip, þrettán sex-fjögurra-
mannaför og sex minni bátar. Um
þetta leyti áttu Ólafsfirðingar
einnig 1/6 hluta í þilskipinu Sigl-
nesingi frá Siglufirði.
Á tímabilinu 1874—1906 virð-
ast ekki vera til þilskip í Ólafsfirði.
Gestur hverfur úr aflaskýrslum
1874 og Stormur flyst til Eyja-
fjarðar um líkt leyti. Harðinda-
VÍKINGUR
17