Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.2000, Qupperneq 26

Guðjón Ármann Eyjólfsson skólameistari Stýrimannaskólans í Reykjavík
Nýtt skipulag á
skipsfjómamáminu
Ný lög
Með lögum um
framhaldsskóla nr.
80 frá ll.júní 1996
féllu úr gildi lög nr.
22/ 1972 um
Stýrimannaskólann
í Reykjavík og var
Stýrimannaskólinn
felldur undir fram-
haldsskólalögin.
Umræður um að
breyta og Iengja
skipstjórnarnámið
hafa staðið með
smáhléum allar
götur síðan 1984. Þrjár sérstaklega skipaðar
nefndir fjölluðu um málið og skiluðu
tillögum að frumvarpi og álitsgerðum til
menntamálaráðherra. Það hefur því lengi
staðið til að breyta skipstjórnarnáminu og
löngu tímabært að taka inn nýjar námsgrein-
ar og lengja námið, en erfiðlega gengið að ná
samstöðu og skilningi á nauðsyn þessa.
Árið 1991 var siglingatími, sem var eitt af
inntökuskilyrðum í Stýrimannaskólann,
styttur úr 24 mánuðum í 6 mánuði og náms-
kröfur til inngöngu í skólann hertar. Fáir
sóttu um þetta nám, sem var rekið samhliða
fyrra námsfýrirkomulagi í eitt skólaár, en að
því loknu var fallið frá þessari skipan mála.
Nýskipan námsins
í stuttu máli ætla ég að kynna hér þær
breytingar sem eru hafnar á skipstjórnar-
náminu.
í mars 1997 lágu fýrir fullmótaðar tillögur
menntamálaráðuneytisins um breytt skipulag
á skipstjórnarnáminu, byggðar á skýrslum og
álitum fýrrgreindra nefnda.
Með nýskipan skipstjórnarnámsins frá
1997 sem hófst við Stýrimannaskólann
haustið 1998 er skipstjórnarnámið gert að
áfanganámi, opnað og gert aðgengilegra með
því að unnt er að taka almennar námsgreinar
í öllum framhaldsskólum landsins. Strax að
loknum grunnskóla er unnt að hefja fagnám
sem lýkur með prófi til 30 rúmlesta skip-
stjórnarréttinda í sjávarútvegsbrautum sex
framhaldsskóla, sem eru dreifYir umhverfis
landið og í öllum landsfjórðungum. Allt fýrra
nám er metið og reglur um námslok undan-
fara og lok áfanga með fúllnægjandi árangri
stýra náminu. Það er því unnt að halda áfram
með einstakar greinar til efstu stiga, án þess
að ljúka sjávarútvegbrautinni sérstaklega.
Nám í Sjávarútvegsbraut á að nýtast til síðara
framhaldsnáms, ef nemendur vilja snúa sér að
annarri námsleið og öðrum störfúm en sjó-
mennsku. Efstu stig skipstjórnarnámsins
munu í framtíðinni veita rétt til inngöngu í
háskóla og tækniskóla eins og stúdentsprófið
gerir í dag. Ekki er krafist annarra inntöku-
skilyrða en lok grunnskólaprófs, t.d. ekki
siglingatíma eins og áður var. Full atvinnu-
réttindi fást þó ekki fýrr en lagður er fram
lögskráður siglingatími eins og krafist er í
lögum um áhafnir skipa, fullgilt heil-
brigðisvottorð og vottorð um að hafa staðist
kröfur um sjón og heyrn sem kveðið er á um
í sérstakri reglugerð um sjón og heyrn skip-
stjórnarmanna. Þar er lögð sérstök áhersla á
að viðkomandi sé ekki litblindur og skal lit-
skyggni prófað með viðurkenndum
litatöflum (Sdllings, Ichihares eða öðrum
jafngildum töflum til að prófa litskyggni).
Aðgreining á lit hliðarljósa með svonefndri
lanternuprófun er ekki lengur tekin gild á
alþjóðavettvangi.
Fjögurra ára nám
Nám til skipstjórnarréttinda á að skipu-
leggja sem fjögurra ára nám. Sjávarútvegs-
brautir eru auk sjávarútvegsbrautar við
Stýrimannaskólann í Reykjavík heimilaðar
við eftirtalda framhaldsskóla:
Fjölbrautaskóla Suðurnesja, Framhalds-
skóla Vestfjarða á ísafirði, VMA - Sjávarút-
vegssvið á Dalvík, Verkmenntaskóla Aust-
urlands, Framhaldsskóla A-Skaftafellssýslu og
Framhaldsskólann í Vestmannaeyjum.
Með áfangaskiptingu geta nemendur í sjá-
varútvegsbrautum og í Stýrimannaskólanum
haft þann hraða í náminu sem þeim hentar.
Tekið hefur verið upp víðtækt samstarf við
Vélskóla íslands og eru almennar greinar eins
og tungumál, rafmagns- og stærðfræði
samkenndar. Þetta skipulag opnar nemend-
um möguleika á að taka samhliða vél-
fræðigreinar, t.d vélavarðarnám, sem er ein-
nar annar nám og veitir réttindi til að stjórna
750 kW vélum. Stærsti kostur við áfanga-
námið er þó að mat á námi frá öðrum
framhaldsskólum er auðveldara og það skap-
ar meiri sveigjanleika en áður var. Ennfremur
ætti að vera auðveldara fýrir aðra
framhaldsskóla að meta skipstjórnarnámið,
en þó ótrúlegt sé hefi ég þar orðið var við
ótrúlegt vanmat á námi skipstjórnarmanna.
Mér liggur við að halda að það sé landlægt.
Nám íslenskra skipstjórnarmanna hefur
erlendis verið tekið jafngilt námi skipstjórn-
armanna í nágrannalöndunum, enda er
ísland aðili að alþjóðasamningum um
menntun, þjálfun, skírteini og vaktir sjóman-
na (STCW). Margir íslenskir farmenn hafa
vegna alkunnrar og hörmulegrar fækkunar
kaupskipa undir íslenskum fána á undanför-
num árum farið til starfa erlendis og hafa
staðið sig þar með prýði.
Sjávarútvegsbraut
Sjávarútvegsbrautin er 68 einingar og
tekur námið nemanda sem kemur beint úr
grunnskóla tvö skólaár eða fjórar annir. Stór
hluti af námi í sjávarútvegsbraut er almennar
26
Sjómannablaðið Víkingur