Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.2000, Blaðsíða 32

Mynd 2. Veiðar á langreyði, sandreyði og búrhval frá Hvalfjarðarstöðinni 1948 til 1989 og
veiðar á hrefnu 1974 til 1985 frá ýmsum stöðum á norðan- og vestanverðu landinu.
sjúkdómafræði og lífeðlisfræði hvala. Alls voru
veiddar 292 langreyðar og 70 sandreyðar vegna
rannsóknaverkefnisins á árunum 1986-1989
(2. mynd).
Einn mikilvægasti hlud verkefnisins fólst í
viðamiklum hvalatalningum sem fram fóru
árin 1987 og 1989 í samvinnu við nokkrar ná-
grannaþjóðir okkar við Norður Atlantshaf.
Sambærilegar talningar fóru svo fram undir yf-
irumsjón Norður Atlantshafs Sjávarspendýra-
ráðsins (NAMMCO) árið 1995 (Mynd xx).
Talningar þessar hafa stóraukið þekkingu
manna á stærð og útbreiðslu hvalastofna í
Norður Atlantshafi þar sem svo stórtækar tain-
ingar höfðu ekki verið gerðar áður.
Talið er að flestar tegundir hvala í Norður Ad-
antshafi greinist í nokkra aðskilda stofna en skil-
greining stofnsvæða er augljóslega mjög mikii-
væg við stjórnun veiða. Alþjóðahvalveiðiráðið
studdist einkum við upplýsingar úr veiðiskýrsl-
um um útbreiðslumynstur hvalategundanna og
hvalamerkingar við ákvörðun á stofneiningum
úthafanna. Á seinni árum hafa erfðafræðilegar
rannsóknir á hvalastofnum fterst mjög í vöxt, en
slíkar rannsóknir voru veigamikill hluti ofan-
greinds rannsóknaátaks við ísland. Auk mikil-
vægra upplýsinga um stofngerð langreyðar,
sandreyðar og hrefnu í Norður Atlantshafi
leiddu þessar rannsóknir til uppgötvunar á kyn-
blöndun langreyðar og steypireyðar.
Fyrirliggjandi gögn, þ.á.m. ofangreindar
erfðafræðirannsóknir, benda til þess að í Norð-
ur-Atlantshafi séu a.m.k. þrír stofnar hrefnu
með höfúðútbreiðslu á hvalveiðimiðunum við
Vestur-Grænland, Austur Grænland/fs-
land/Jan Mayen (Mið-Atlantshafsstofn) og við
Noreg (Norðaustur-Atlantshafsstofn). Taln-
ingarnar 1995 tóku til tveggja síðarnefndu
stofnanna. Samkvæmt þeim var heildarfjöldi
hrefna á talningasvæðinu um 184 þúsund dýr,
þar af teljast 72 þúsund til Mið-Atlantshafs-
stofnsins. Á íslenska flugtalningasvæðinu, sem
náði yfir Iandgrunnið umhverfis landið, voru
um 56 þúsund dýr. Þetta eru mun hærri stofn-
stærðartölur en niðurstöður talninganna 1987
og 1989 gáfu til kynna þótt munurinn sé ekki
marktækur vegna víðra öryggismarka einkum
um matið frá 1995.
Við stjórnun veiða á langreyði hefúr jafnan
verið gert ráð fyrir 7 stofnum eða stofnsvæðum í
Norður-Adantshafi og tilheyra íslenskar Iang-
reyðar s.k. Austur-Grænlands-Íslandsstofni. Þótt
erfðafræðileg gögn hafi ekki verið lögð til grund-
vallar þessari skiptingu í stofnsvæði, benda rann-
sóknir til þess að langreyðar við ísland séu erfða-
fræðilega frábrugðnar langreyðum við Spán, Nor-
eg og Kanada. Samkvæmt talningunum 1995
voru um 19 þúsund langreyðar á hafsvæðinu
Austur-Grænland/ísland/Jan Mayen, þar af um
16 þúsund milli Austur-Grænlands og íslands.
Miðað við talningarnar 1987 og 1989 virðist hér
vera um nokkra fjölgun að ræða í heildarstofn-
stærð og töluvert frábrugðið útbreiðslumynstur
innan stofnsvæðisins (3. mynd). Mun minna var
um langreyðar við Norður Noreg (um 2700 dýr)
og við Vestur Noreg og Bredandseyjar (um 1200
dýr) og er það í samræmi við eldri talningar.
TÚRBÍNUÞJÓNUSTA • TÚRBÍNUÞJÓNUSTA • TÚRBÍNUÞJÓNUSTA
32
Sjómannablaðið Víkingur