Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.2000, Síða 41

Stríðsfangar þurftu oft að lifa við skelfilegar aðstæður.
Breski hermaðurinn Jeffrey English var
tekinn til fanga af Japönum við fall Singapore
árið 1942. í mai 1943 var hann ládnn vinna
við gerð járnbrautar frá Burma til Siam þar
sem aðstæður ullu dauða tveimur af hverjum
þremur sríðsföngum.. I eftirfatandi grein
segir hann frá versu sinni í fangabúðum Jap-
ana
Enn og aftur unnum við í forugum grjót-
skurði sem nú var um einn og hálfan kíló-
metra frá búðunum. Vaktaskiptin fóru fram
við skurðinn en ekki hjá búðunum. Mönn-
um var safnað saman til talningar klukkan 7
á morgnana og þurftu svo að ganga að skurð-
inum og vera byrjaðir að vinna klukkan 8.
Vinnuflokkurinn sem þá lauk vaktinni þurfti
að ganga aftur að búðunum sem var fullur
hálftíma ganga. En það var nú ekki þar með
sagt að næsti tíu og hálfur tíminn væri til
matar og hvíldar. Fimm daga vikunnar þurfti
að fara niður að ánni og sækja matarbirgðir.
Það þýddi að fara þurfti út um klukkan
13:30 og til baka var ekki komið fyrr en milli
17 og 18 á daginn.
í búðunum þar sem við vorum áður létu
þeir þá sem voru of veikir til að vinna á skurð-
inum sækja matarbirgðirnar en hér voru allir
sendir í skurðinn nema þeir sem voru rúm-
fastir. Vegna þessa þurftu þeir sem unnu í
skurðinum á nóttunni að sækja matarbirgð-
irnar síðdegis. Maður var vinnandi eða á leið-
inni í og úr vinnu í fjórtán tíma og fjóra tíma
að sækja matarbirgðir. Þá voru aðeins eftir
sex tímar á sólarhring til að borða, sofa og
þrífa sig.
Fyrstu vikuna, þegar enn voru yfir þrjú-
hundruð hraustir menn í ensk-áströlsku búð-
unum, þurfd hver aðeins í matarleiðangur
tvisvar á viku. Það hefði meira að segja getað
verið sjaldnar, en helmingurinn af þessum
þrjúhundruð voru á dagvakt og því aðeins
hundrað og fimmtíu eftir á hinni óhamingju-
sömu næturvakt. Auðvitað gat enginn venju-
legur maður staðið undir þvílíku álagi og það
með því að fá aðeins svolítið af hrísgrjónum
dag hvern. í ofanálag við alla þessa vinnu
bættist svo blóðkreppusótt og aðrir sjúkdóm-
ar sem breiddust út á ógnarhraða. Þar sem
vinnufærir menn urðu sífellt færri jókst byrð-
in á þeim sem uppi stóðu og eftir fáeinar vik-
ur þurftu þeir að sækja matarbirgðirnar alla
fimm dagana til viðbótar við að vinna í
skurðinum á nóttunni og höfðu því aðeins
tvo daga á viku til einhverrar hvíldar. Sífellt
fleiri menn kiknuðu undan álaginu, urðu
veikir eða hreinlega misstu vitið. Aldrei
fengu þeir þó að ná sér til fulls áður en þeim
var sparkað í vinnu aftur. Þeir entust samt
aldrei lengur en þrjá til fjóra daga í senn áður
en þeir veiktust á ný. Dagskráin sem við
þurftum að fylgja í hinum búðunum féll al-
veg í skuggann fyrir þessu og eins voru
japönsku liðsforingjarnir hin mestu prúð-
menni miðað við þessa harðstjóra. Þar voru
bara hýddir þeir sem voru með eitthvað
hangs og þeir sem ögruðu hinu mis-vonda
skapi liðsforingjanna á einhvern hátt. Hér
var meira misþyrmt af handahófi og hver sá
barinn sem vann ekki nógu hratt að þeirra
mati.
Sérstaklega voru tveir varðanna einfaldlega
bara blóðþyrstir sadistar. Þeir hétu „Musso“
og „The Bull“ og á milli þeira virtist vera
keppni um það hvor gæti valdið meiri sárs-
auka. Þeir voru báðir á næturvaktinni og
mættu á staðinn með reipi bundið um úlnlið-
inn sem þeir beittu þegar ofbeldisþörfin kom
yfir þá. Einnig voru þeir með sinn hvorn
bambusinn, með vel klofna enda þar sem það
þótti sársaukafyllra. Flest gátu þeir þó notað
sem barefli og var skófla í miklu uppálialdi,
sérstaklega hjá Musso. Á hverjum morgni
komu tveir eða þrír frá vinnu útataðir í blóði,
rennandi eða storknuðu, meðan aðrir voru
með bólgin og marin andlit en án augnbrúna
og augnhára þar sem þau höfðu verið brennd
af með logsuðutæki. Þetta var uppáhalds
pyntingaraðferð annars Japana sem kallaðist
„Snowdrop".
Svona keyrðu þeir menn áfram eins og
grimmur húsbóndi lemur burðardýr áfram,
lengra en það mögulega getur komist. Menn
voru skjögrandi áfram með fimm metra Ianga
tráboli eða rúllandi risastórum grjóthnull-
ungum á undan sér til enda skurðarins með
Japana hlaupandi við hlið sér, berjandi þá í
hné, sköflung og ökkla til að keyra þá áfram.
Oft féllu menn í yfirlið og til að ganga úr
skugga um að þeir væru ekki að látast var
sparkað í magann á þeim, rifbeinin eða nár-
ann. Ef maðurinn hreyfði sig ekki eftir það
var uppáhalds bragðið að rúlla honum á mag-
ann og hoppa í hnésbæturnar á honum
þannig að hnéskeljarnar nudduðust vel í lausa
mölina. Ef hann rúllaði á hliðina var útgáfan
sú að standa á vanga fangans, mjaka sér vel
fram og til baka og rífa undirhökuna á möl-
inni. Ykkur er óhætt að trúa mér þegar ég
segi að báðar þessar áðferðir voru gífurlega á-
hrifaríkar til að ganga úr skugga um það
hvort að yfirliðið var í alvöru eða ekki.
Eitt sinn var maður barinn svo illa að Jap-
anarnir héldu að hann væri að deyja. Þá sóttu
þeir fjóra fanga og skipuðu þeim að hlaða
steinum ofan á hann. Fangarnir tóku eftir
því að maðurinn var enn með lífsmarki en
Japanarnir sögðu að það skipti ekki máli-þeir
mættu grafa hann lifandi. Það var svo fyrir
mikinn sannfæringarkraft hugrakks ástralsks
liðsforinga (sem eðlilega þurfti að þola bym-
ingshögg fyrir vikið, en lét það ekki aftra sér)
að þeir skiptu loksins um skoðun og létu bera
manninn til búðanna. Hann var borinn á
Sjómannablaðið Víkingur
41