Náttúrufræðingurinn - 1981, Page 42

Bryoria fuscescens (Gyelnik) Brodo & D.
Hawksw.
Þessi flétta er runnkennd, en líkist þó
fremur hárbrúsk, með 5—15 cm langar,
hárfínar greinar (0,2—0,5 mm), sem
hanga niður af trjágreinum. Hún er
móbrún að lit með ofurlitlum ólífu-
grænum blæ, og hefur útbrot hér og þar
á greinunum. Utbrotin eru breiðari en
greinarnar sjálfar, og mynda því
smáhnökra.
Tegund þessi hefur ekki fundist áður
á íslandi, en líkist í fljótu bragði Bryoria
chalybeiformis (L.) Brodo & D. Hawks-
worth, sem vex á jarðvegi eða klettum,
og er allvíða, einkum um norðanvert
landið. Fyrstu eintökin, sem fundust í
Skaftafellssýslu voru fremur smá, og
álitum við í fyrstu, að þetta væri B.
chalybeiformis. Fyrst þegar Hálfdán
Björnsson á Kvískerjum hafði sent betri
eintök til greiningar frá Steinadal, varð
ljóst að hér var um nýja íslenska tegund
að ræða.
Það sem einkum aðgreinir þessa teg-
und frá B. chalybeiformis eru flnni aðal-
greinar, ljósari litur og minni gljái. Báð-
ar hafa tegundirnar fumarprotocetrar-
sýru, sem gefur rauða svörun með para-
fenylendíamíni (PD). B. chalybeiformis
hefur þessa sýru aðeins í útbrotunum,
en hjá B.fuscescens er hún dreifð um alla
fléttuna.
Einnig líkist tegundin B. pseudofusces-
cens (Gyeln.) Brodo & D. Hawksw.,
sem nýlega fannst á hrauni í nágrenni
Reykjavíkur (Kristinsson 1981). Hún
hefur norstictin-sýru í stað fumarproto-
cetar-sýru, og gefur því gula þalsvörun
með PD.
Bryoria fuscescens er nú fundin á fjór-
um stöðum á landinu, í Dalskógum í
Lóni (leg.* Sigríður Baldursdóttir
1979), í Tungufellsskógi við Hoffell í
Nesjum (leg. Sigríður Baldursdóttir
1979) , í Steinadal í Suðursveit (leg.
Björn Arnarson og Hálfdán Björnsson
1980) , og í Höfða í Mývatnssveit (leg.
Hörður Kristinsson 1981). A síðast-
nefnda staðnum var tegundin bæði á
birki og lerki í ræktuðum trjágarði, en á
öllum hinum á villtu birki.
Bryoria simplicior (Vain.) Brodo & D.
Hawksw.
Runnkennd flétta, sem vex á trjá-
greinum. Þalgreinarnar eru aðeins 2—3
cm á lengd, mjög grannar, en standa
útsperrtar frá undirlaginu. Liturinn er
dökkbrúnn með ofurlitlum ólífugræn-
um blæ og yfirborðið gljáandi. Mikið er
af útbrotum á greinunum. Þessi tegund
hefur enga fumarprotocetrar-sýru, og
gefur því neikvæða PD-svörun.
Bryoria simplicior er ný á íslandi, og
fannst aðeins á einum stað, í Tungu-
fellsskógi við Hoffell (leg. Sigríður
Baldursdóttir 1979).
Cetraria chlorophylla (Willd.) Vain.
Blaðkennd flétta, brúnleit, með upp-
sveigðum bleðlum. Hún líkist nokkuð
Cetraria sepincola (Ehrh.) Ach., að öðru
leyti en því, að hún myndar ekki ask-
hirslur, en hefur í þess stað útbrot á
jöðrunum.
Þessi tegund var áður aðeins fundin á
einum stað á landinu, Hvalsá við Stein-
grímsfjörð (leg. Guðmundur G. Bárðar-
son, 1900), og mun það eintak vera af
grjóti. Hún fannst nú í Austurskógum í
* Latnesk skammstöfun fyrir /egi/:safn-
að af.
184