Náttúrufræðingurinn - 1937, Page 14

122 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
iiitiiiiiiiiiiiiniiiumiiiiiimiiiimiiiiiiiiiiimiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinimiiiiitiiiiiiiKiiMiuinciiummimMi,
Suðræn aldini.
I. Bananar (bjúgaldin).
Landið okkar er fátækt af aldinum, sem nota má til fæðu. Inn-
lendar aldintegundir eru örfáar, aðeins nokkrar berjategundir
(bláber o. s. frv.), og svo eru ræktaðir einstöku berjarunnar, t. d.
ribs. — Lönd þau, þar sem mikið þrífst af ætum aldinum, eru því
sveipuð æfintýraljóma í okkar augum og ganga stundum af þeim
all-ýktar og fegraðar frásagnir, eins og t. d. þegar Ameríkuferða-
prédikararnir sumir á árum áður reyndu að gylla landið í augum
fólks með því að fullyrða, að kaffibaunir mætti tína hvarvetna
af trjánum þar vestra, líkt og ber á íslandi. Þetta voru að vísu
blekkingar einar, en satt er hitt, að gróður í mörgum heitum
löndum er svo auðugur og undursamlegur, samanborið við vort
land, að æfintýrum er líkast. Jurtir og tré vaxa oft ótrúlega ört,
eins og fyrir töfrakrafti, og bera aldin fögur á að líta og girnileg
til fróðleiks. Eg skal nú nefna dæmi um hin æfintýralegu aldini
heitu landanna.
Flestir kannast við banana, hafa séð þá og borðað með beztu
lyst, að minnsta kosti áður en versta kreppan skall á. En hafið
þið gert ykkur grein fyrir því, hvar heimkynni þeirra er og hvern-
ig lífi þessarar miklu nytjaplöntu, bananplöntunnar, er háttað?
Það hafa sennilega fæst ykkar gert, en sagan um það er merkileg.
ur og eru nú ræktaðir í flestum hitabeltislöndum.
Hjá mörgum þjóðum eru til ýmsar sögur í sambandi við
plöntu þessa og sumar æfagamlar. Ein af þeim er á þessa
leið: í upphafi voru mennirnir ódauðlegir; þeir urðu að-
eins magrir með minnkandi tungli, en fitnuðu svo aftur með
tunglfyllingunni. En þar sem enginn dó, þá fór svo, að fólkinu
fjölgaði svo mjög, að að síðustu skorti banana til matar. Yar þá
undirheimahöfðinginn spurður ráða, og ákvað hann að mennirn-
ir skyldu ekki framar endurnýja líf sitt eins og tunglið, heldur
skyldu þeir deyja eins og bananinn. — Þetta dæmi sýnir, að ban-
aninn hefir haft mikla þýðingu einnig hjá frumþjóðunum. í „kór-
aninum“ — biblíu Múhameðstrúarmanna — er bananinn talinn
vera tré paradísar. Hjá sumum kristnum þjóðum finnast frásagn-
ir um að syndaflóðið hafi dreift banönum úr aldingarðinum Eden