Náttúrufræðingurinn - 1937, Page 22

130 NÁTTÚRUFRÆÐlNGtJRINN
iiiiiiiiiniiiiiiiiliUiiiiiiiiiiiiimimiiiiiiiimiiiiimiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiimiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii*
legur er (11 km. á sek.), til þess að þau geti losnað undan áhrifum
jarðarinnar og þotið út í geiminn.
Á tunglinu er aðdráttaraflið svo lítið, að kúla, sem væri skotið
úr riffli, þyrfti ekki að hafa nema 2]/2 km. hraða á sek., til þess
að losna undan yfirráðum tunglsins, og þjóta út í geiminn. Við
vitum, að tunglið snýr alltaf sömu „hliðinni“ að okkur hérna
jarðarbúum, þ. e.: tunglið snýst í einn hring um ás sinn á meðan
það fer einu sinni í kringum jörðina, þ. e. a. s. á einum mánuði.
Af því leiðir aftur, að sólarhringur á tunglinu er heill mánuður,
hver dagur er þá jafnlangur 14 jarðdögum. Hvaða staður sem or
á tunglinu, er því 14 sólarhringa í senn undir áhrifum sólárinnar,
og hitinn hlýtur því að verða mjög mikill um og eftir hádegi, þar
sem sólar nýtur svo lengi, miklu meiri en á samsvarandi breiddar-
stigi á jörðinni. Nú vitum við, að mólekýl lofttegunda fara þvi
hraðar sem heitara er, og eftir útreikningi að dæma, ættu loft-
mólekýl á tunglinu oft og einatt að ná hraða, sem er yfir ?A/%
km. á sekúndu. En með þeim hraða myndu loftmólekýlin þjóta út
í geiminn, og aldrei hverfa þaðan aftur, og þessa leið hefir gufu-
hvolf tunglsins farið, tunglið hefir ekki verið nógu „sterkt“ vil
þess að halda því, og þess vegna hefir það ekki öðlazt skilyrði til
þess að ala líf eins og jörðin, sem eigi glataði sínu gufuhvolfi.
Þótt fjöllin á tunglinu kynnu að freista fjallafara til þess að
sýna afrek sín og glíma við þungar þrautir, verður það þó ljóst
við nánari athugun, að eigi væri hollt mannlegum verum, að velja
sér þar samastað. í fyrsta lagi yrðu vegfarendur að hafa með
sér nægilegan forða af súrefni til öndunar. Auk þess yrðu þeir
að vera við því búnir, að þola 100 stiga hita, ef þeir veldu sér vist
sólarmegin, þar sem hitinn getur jafnvel orðið 120 stig, eða 20
stigum hærri en í sjóðandi vatni. Vitanlega gæti hann einnig
valið skuggahliðina, en þá yrði hann að sætta sig við ca. 155 stiga
frost. Reyndar væri hugsanlegt að fylgja rökkrinu eða aftur-
eldingunum, en til þess þyrfti nokkuð hraðskreytt farartæki, þar
sem þyrfti að fara hringinn í kring um tunglið á einum mánuði.
Hollastur og endingarbeztur yrði líklega síðasti möguleikinn, en
hann væri sá, að hverfa sem fyrst heim til móður jarðar.
Úr hverju er tunglið? Fyrir nokkrum árum rannsakaði Frakk-
inn Lyot tunglsljós, þ. e. sólarljós, sem endurkastast frá tungl-
inu til jarðarinnar, og bar það saman við sólarljós, sem hann lét
endurkastast frá ýmsum jarðefnum, t. d. leir, kalki og grjóti.
Útkoman varð sú, að tunglsljósið reyndist öldungis ólíkt ljósi frá