Náttúrufræðingurinn - 1940, Page 38

30
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
komnir.1) Ef við lítum á töfluna, þá sjáum við, að 5 tegundir
,eru varpfuglar í Noregi, en ekki á Bretlandseyjum. Þessar teg-
undir eru fjallafinka, kjarrtittlingur, gráþröstur, áflogakragi
og litli hrossagaukur. Þær eru allar farfuglar í Noregi, að
minnsta kosti að nokkru leyti. Við getum því fullyrt, að þessar
tegundir séu af norskum eða skandínavískum uppruna.
Mikill hluti þeirra hrakningsfugla, sem sézt hafa hér á ár-
unum 1938 og 1939, eru þó fuglar, sem eru varpfuglar bæði í
Noregi og á Bretlandseyjum (sbr. töfluna). Það eru mikil lík-
indi til þess, að margir þeirra séu einnig af norskum eða skan-
dínavískum uppruna, enda þótt erfiðara sé að færa rök fyrir
því. Allar þessar tegundir eru að meira eða minna leyti farfugl-
ar í Noregi. Fuglamerkingarnar hafa sýnt, að norskir farfugl-
ar fara aðallega til Bretlandseyja og Vestur-Evrópu á vetrum.
Á ferðum sínum virðast þeir fara suður með Noregsströndum,
en yfirgefa svo landið misjafnlega norðarlega, og taka beina
línu yfir hafið til V eða SV. Það liggur í augum uppi, að viss
veðurskilyrði, t. d. S- eða SA-stormar, geta auðveldlega haft
þau áhrif, að þeir hrekist út af braut sinni til N eða NV, þannig
að þeir nái ekki landi í Bretlandseyjum. Slíkir fuglar hljóta að
farast í hafi, svo framarlega sem þeir ná ekki landi á Færeyj-
um, íslandi eða Grænlandi. Sama gæti auðvitað komið fyrir
þessa fugla, á ferðum þeirra frá Bretlandseyjum og Vestur-
Evrópu til Noregs, á vorin. Hrakningsfuglar er því sannnefni
á þessum fuglum.
Þrátt fyrir það má búast við því, að eitthvað af þessum fugl-
um sé af brezkum uppruna, en hingaðkomur þeirra geta hins
vegar ekki staðið í neinu sambandi við hinar reglubundnu ferð-
ir farfuglanna, því að brezkir farfuglar fara flestir beina leið
suður til meginlands Evrópu, og svo lengra eða skemur áfram.
Frá Bretlandseyjum mætti því helzt búast við fuglum, sem eru
kunnir að því að flakka víða, án þess að um reglubundnar ferð-
ir sé að ræða. Slíkar tegundir eru t. d. hegrar, vepjur, bláhrafn-
ar og ef til vill landsvölur o. fl. Um hegrana er það kunnugt, að
ungir fuglar dreifast í allar áttir út frá varpheimkynnum sín-
um, og dvelja oft mjög fjarri þeim, meðan þeir eru að vaxa upp,
1) Engir þeirra verpa á Færeyjum nema krákan og starinn og svo engja-
svínið eitthvað lítilsháttar. Það er talið, að krákan og starinn séu þar al-
gerðir staðfuglar, og er því varla hægt að búast við þeim hér.