Náttúrufræðingurinn - 1940, Blaðsíða 47

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
39
um var getið, stafi frá seinasta hluta ísaldar og að hinar elztu
jökulmenjar, sem kynnu að hafa þakið hæstu fjöll, séu veðraðar
burt á hinum langa tíma, heldur sýnist mér enginn vafi geta á því
verið, að jökulmenjarnar sé eftir þykkasta jökul hins kvartera
tíma, og muni allir jöklar þess tíma hafa legið niður dalina og að-
eins hálffyllt þá, nema helzt sá mesti. I dölunum beri því að leita
U
&
.5
’C
w
a
03
B
‘S
£
'O
m
u
o
13
O
SO
•r-»
tí
'O
1. mynd. Þverskurður af Tjörnesi frá austri til vesturs á milli Lóns og
Hringvers. Hlutföll milli lengdarmáls og hæðar 1: 3. Skástrik: Hallandi grá-
grýtis- og basaltlög. Skástrik og punktar: Skeljalög. Lóðrétt strik sýna hvar
missig hafa orðið.
að leifum jökultímans og freista að rekja sögu hans. Sem leiðar-
stein ætti þá að nota sögu þess tíma eins og hún er kunn á Norður-
löndum, í Alpafjöllum og í Norður-Ameríku.
Eg skal hér aðeins geta nokkurra athugana, sem benda til þess,
að hér sé stefnt í rétta átt.
Mesta jökulskeiðið (stærstir jöklar) var í áðurgreindum löndum
hið næstsíðasta, að því er bezt er vitað. Síðasti jökullinn var
nokkru minni. Sá jökull hefði hér átt að ná upp í miðjar hlíðar
dalanna. Nú eru víða um Eyjafjörð stallar í miðjum hlíðum, sem
greinilega eru þannig til komnir, að lækjaframburður og skriður
hafa stöðvazt við jökul í dalnum. Hjá Saurbæ innarlega í firðinum
er hæð stallanna ca. 800 m en 400 m í Vaðlaheiði á móts við Akur-
eyri. Halli jökulsins hefir því verið svipaður og á Skeiðarárjökli
frá upptökum til Súlutinda.
Á Glerárdal er stallurinn nær óslitinn inn allan dalinn, hæðin
inst 8—900 m. og utarlega ca. 500 m. nokkru áður en hann rann
i megin jökulinn í Eyjafirði.
Fyrir ofan stallinn hafa grafist geigvænleg gil í fjöllin á meðan
jökullinn lá í dalnum og verður helzt af þeim ráðið, að jökullinn