Náttúrufræðingurinn - 1940, Síða 78

70
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
STÓR STEINSUGA
í gær (14. febr. 1940) barst mér fiskur úr Keflavík og fylgdi
sögunni að það væri hafáll. Engar upplýsingar fylgdu þessari
sendingu, og var ekkert sagt um hvenær fiskurinn hefði náðst
eða hvernig. Þykir mér líklegt, að hann hafi sogið sig fastan á
þorsk, eða jafnvel bát, því hann var alveg óskaddaður og hefur
því varla fundizt rekinn. Þá hefur hann hlotið að nást dagana
10.—13. febr., því að nýr var hann einnig, er hann barst í mín-
ar hendur. Þetta var enginn hafáll, heldur steinsuga (Petro-
myzon marinus). Frá öllum íslenzkum fiskum er steinsugan
auðþekkt á þessu:
1) Hún er löng og sívöl eins og áll.
2) Tveir smáir bakuggar fyrir aftan miðjan hrygginn, sá aft-
ari stærri og vaxinn við sporðuggann að aftan.
3) Þegar munnurinn er lokaður er hann eins og aflöng
rifa neðan á höfðinu, en séu rendur rifunnar teygðar í
sundur kemur í ljós kringlótt skál hringinn í kring-
um munninn og er hún að innan alsett sterkum, b rú n u m
,,hornnöbbum“.
4) Tálknlok eru engin (sbr. t. d. þorsk), en fyrir aftan hvort
auga eru 7 útstreymisop, sem liggja í röð aftur og dálítið
niður á við.
Steinsugan er all-algeng hér við land og hef ég séð eina áður
í Keflavík (marz 1931). Um stærð á þeim, sem hér hafa veiðzt
áður, veit ég ekki, en vanaleg fullorðinsstærð í norðlægum höf-
um mun vera 60—75 cm. En þessi var 82 cm (hryggna með lítt
þroskuðum hrognum) og efa ég, að hér hafi nokkurn tíma sézt
stærri. Annars kvað steinsugan geta orðið upp undir metra á
lengd, þótt eigi sé það talið fullvíst, en sú stærsta, sem náðst
hefur við Norðurlönd, var 871,4 cm, ,eða aðeins 51,4 cm lengri
en þessi.
Steinsugan dregur nafn sitt af því, hvernig hún beitir sogskál
þeirri, kringum munninn, sem áður er getið. Hún sýgur sig fasta
á aðra fiska og er jafnvel haldið, að hún eti út úr þeim stykki
eða blátt áfram grafi sig inn í þá. En hvað sem því líður, þá er
það víst, að hún lætur aðra fiska flytja sig (sbr. það, sem sagt
var um dvalfiskinn í Náttúrufr. f. á., bls. 123—124), þegar hún