Náttúrufræðingurinn - 1940, Blaðsíða 86

78
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
Hólar í túnum eru stundum klæddir sama gróðri. Snarrótarpunt-
ur, vallarsveifgras, vinglar og língresi vaxa hvarvetna í túnun-
um. Minna er um smárann. Túnin loga víða í sóleyjum og kring-
um bæina eru oft blettir algrónir varpasveifgrasi, haugarfa, blóð-
arfa, túnsúru, njóla, túnfíflum og baldursbrá. Dálítið hefi ég at-
hugað áhrif hæðar yfir sjó á gróðurinn. Á Stórahjalla, beint upp
af Búðarmýri, í um 300 m hæð, fann ég eftirtaldar 12 tegundir í
mýrasundi:
Mýrastör (Carex Goodenoughi) G E 3 ................... 10
Hengistör (Carex rariflora) G A 2 .................... 10
Klófífa (Eriophorum polystachium) GE4 ................ 8
Mýrelfting (Equisetum palustre) GE2 .................. 6
Grávíðir (Salix glauca) Ch A 3 ....................... G
Kornsúra (Polygonum viviparum) GA3 ................... 6
Smjörlauf (Salix herbacea) Ch A 3 .................... 4
Bláberjalyng’ (Vaccinium uliginosum) Ch E4 ........... 4
Engjarós (Potentilla palustris) HH E 4 ............... 4
Hrafnafífa (Eriophorum Scheuchzeri) HH A 3 ........... 2
Krækilyng (Empetrum nigi'um) Ch E 4 .................. 2
Heiðadúnurt (Epilobium Hornemanni) H A 1 ............. 1
Þarna eru f jöldahlutföllin á milli norrænna og suðrænna teg-
unda 6:6, en voru í Búðarmýri, niðri við sjóinn, 19 suðlægar á
móti 11 norrænum. Hengistörin er orðin aðaltegundin, ásamt
mýrastörinni. Tegundum hefur fækkað, einkum hinum suðlægu,
en mosinn hefur færzt í aukana. Af 12 tegundum eru 5 jarðplönt-
ur, 4 yfirborðsplöntur, en tvær votlendisjurtir (HH), en aðeins
1 jarðskorpuplanta. í mýrum á láglendinu eru aftur á móti jarð-
skorpuplöntur í meiri hluta. Áhrif hæðar yfir sjó er mjög greini-
leg. í HámuncLarstaðarhlíð og Krossafjalli athugaði ég einnig áhrif
hæðar yfir sjó á gróðurinn, einkum með tilliti til tegundafjölda.
Hlíðarnar liggja móti austri og eru allbrattar. Neðan til er kvist-
lendi, lynggróður, mýrasund og grasbollar. Ofan til í hlíðunum
ber meira á snjódældagróðri. Jurtirnar vaxa í geirum og fram
með lækjum, gróðurinn verður gisnari, en hverfur eigi með öllu.
Eg taldi í beltum í 400, 600 og 900 m hæð yfir sjó. í 400 m hæð er
mikill gróður. Tegundirnar eru að vísu færri en á láglendinu, en
þroskalegar og gróðurinn er samfelldur, þar sem skriður ekki
hafa skemmt hann. í þessari hæð sá ég 93 tegundir. Eru þær
mjög hinar sömu og vaxa 200 m ofar (sjá síðar). / 600 m hæð yfir