Náttúrufræðingurinn - 1955, Síða 99

tJR RITUM ÞORVALDS THORODDSENS
205
sundur, og gjarðirnar og koffortin hoppuðu niður undir jafnsléttu, en klárinn stöðv-
aðist hálfur á kafi i dýi; við héldum, að í honum hefði brotnað hvert bein, en svo
var eigi; hesturinn var að mestu óskaddaður, hafði hann hvergi komið á stein, alt
af fallið á gljúpan jarðveg og í dý, og svo höfðu koffortin hlíft honum.
Þorv. Thoroddsen: FerSabók II, bls. 79—S0 (FerS 1886).
Landslag hjá Veiðivötnum er viða einkennilega fagurt og alt öðruvísi en tiðast
er annarstaðar hér á landi uppi é heiðum. Þar sem mikið er af vötnum, þar eru
allajafnan lágar urðaröldur og melhæðir milli vatnanna og landið yfir höfuð mis-
hæðalítið. Hér eru eintóm fell og öldur, hraundrangar og stórvaxnir eldgígir, árnar
í breiðum kvíslum og vötnin glampandi með dimmbláum og grænum blæ i kötlun-
um og háir gigbarmar i kring; hér er mikil tilbreyting í landslagi og útsjón fögur
viða af öldunum, bæði yfir vötnin í kring og til jökla og óteljandi hnúka í norðri
og suðri. Við hin einstöku vötn er víða snoturt og blómlegt fremur vonum; jurta-
og dýralífið er hér meira en menn gætu búist við svo hátt uppi í landi, álftir og
andir synda með ungahópana fram úr víkunum, urriðar vaka hér og hvar, kjó-
arnir fljúga mjálmandi hátt yfir vötnunum, og undir kvöldið, þegar kyrrðin færist
yfir, kveða við sorgleg hljóð frá heimbrimanum eða j)á undarlegar lómaraddir;
þegar molla kemur, og í lítilli vætu, stíga ský af rykmýi upp frá vogunum og
þúsundir af kóngulóm komast á kreik í hraunsprungunum til þess að ná í mýið og
flugurnar.
Þorv. Thoroddsen: FerSabók II, bls. 246—247 (FerS 1889).
Á Eiðum er búnaðarskóli, og var Jónas Eiriksson skólastjóri; þar var prýðileg
umgengni í öllu, en mjög hefir skólinn átt örðugt uppdráttar frá því fyrsta, enda
er það eðlilegt, þar sem nefndir ciga að ráða, þeim geta oft verið mislagðar
hendur; það er oftast hægra fyrir þær að finna að og breyta til en byggja upp.
Búnaðarskólarnir hafa að minu éliti gjört mjög mikið gagn, þó fæstir láti þá
njóta sannmælis; efnaðir bændur senda sjaldan syni sina á búnaðarskóla, og þó yrðu
skólarnir þá fyrst að verulegu gagni, þegar þeir sæktu þangað, sem á eftir hefðu
bein í hendi til þess, að framkvæma eitthvað og nota sér þekkingu þá, sem þeir
hafa fengið á skólanum; nú eru það helzt umkomulausir unglingar, fátækir vinnu-
menn og lausamenn, er læra á búnaðarskólunum, þegar þeir svo fara að búa á
eftir, fátækir og allslausir, þá geta þeir eðlilega ekkert framkvæmt sakir efna-
leysis, en ófróður almúgi bendir svo á búskap þeirra, niðrar skólunum og segir,
að þarna sé árangurinn, ])eir séu búskussar og aumingjar og séu til engrar fyrir-
myndar, skólarnir séu gagnslausir. Það er algengt að heyra þessar skökku ályktanir
hjá gömlum bændum, og jafnvel ungunt, sem helzt vilja halda gamla laginu; það
er þægilegast nð raska ekki værðinni.
Þorváldur Thoroddsen: FerSábók 11, bls. 290—291 (FerS 1894).
Hér ofan til í Héraðinu er mjög fagurt, fjöllin eru brött inn frá, en flá meira,
er út eftir dregur, og er mikill gróður viða i hlíðunum, klappir og hamrabelti
ganga hér víðast út að Leginum; blágrýtislögin í hlíðunum hallast dálítið (2—3°)
inn á við til NV, sum meira en sum; hin fornu hraun virðast sumstaðar hafa
runnið yfir öldótt land. Surtarbrandur er hér dálítill í Hengifossgili og í gili hjá