Náttúrufræðingurinn - 1958, Qupperneq 33

DÝRASVIFIÐ í SJÓNUM
175
ar sinnar. Er því afar mikilsvert fyrir fiskaseiðin, að nægilegt magn
botndýralirfa sé í sjónum strax og næring kviðpokans er tæmd.
Fari þetta ekki saman, getur það valdið hungurdauða fiskaseið-
anna. Sumir fiskar, t. d. þorskurinn, éta sín eigin afkvæmi, og allt
rýrir þetta mjög styrk fiskstofnsins og veldur síðar meir lélegum
aflabrögðum, þegar fiskurinn er kominn í gagnið. Af öllu þessu
er ljóst, að klak sjófiska myndi koma að litlu gagni, jrar eð Jrað
yrði ætíð í svo litlum mæli, að það gæti engan veginn hamlað móti
Jrví afliroði, sem fiskstofnarnir gjalda af völdum náttúrunnar
sjálfrar.
Af þessu má þó ekki ætla, að svifskeið botndýra og fiska sé Jreim
eingöngu óhagstætt. Þau berast oft langa vegu með straumum og
leita botns fjarri gotstöðvunum. Þetta eykur því mjög útbreiðslu
Jreirra og Jrar með aukna lífsmöguleika. Skýrt kemur þetta frarn
í reki þorskseiða frá vesturströnd íslands. Á árunum 1931-34 ráku
danskir vísindamenn víðtækar bafrannsóknir í liafinu milli íslands
og Grænlands og athuguðu sérstaklega útbreiðslu Jrorskseiða.
Rannsóknir þessar sýndu, að straumur sá, sem gengur tit frá Vest-
fjörðum í átt til Grænlands ber með sér mikið af þorskseiðum.
sem alist hafa upp við vesturströnd íslands. Ekki tókst þó að fylgja
þorskseiðunum lengra en að austurströnd Grænlands. Er þess-
ar niðurstöður höfðu verið birtar, kom fram sú tilgáta, að allur
Jrorskur við Grænland myndi vera af íslenzkum uppruna, en Jrað
mun þó ekki rétt. Hins vegar er álitið, að þorskurinn, sem held-
ur sig skammt vestan Hvarfs á Suður-Grænlandi sé allur af ís-
lenzkum uppruna, svo og Jrorskurinn við Austur-Grænland. Það
eru vitaskuld ekki þorskseiðin ein, sem berast með þessum
straumi, heldur allur sá aragrúi svifdýra, sem lendir í þessum
straumi út frá landinu. Straumur sem þessi hefur verið nefndur
tapstraumur, þar eð flest þau dýr, sem með honum berast, eiga
ekki afturkvæmt á íslenzk fiskimið.
Þegar rætt er um átuna í sjónum, er það fyrst og fremst ljósáta
og rauðáta, sem menn Iiafa í liuga. At' ljósátutegundum hrygna
Jrrjár við ísland: náttlampi, augnsíli og agga. Þeim er sameiginlegt,
að á hliðunum eru þau alsett frumum, sem gefa frá sér ljós. Ljós-
magnið er Jrað mikið, að nægilegt er að hafa 6 fullorðin dýr í glasi
til að geta lesið fyrirsagnir í dagblaði. Ljósátan er nokkuð stór af
svifdýri að vera, um 3—4 sentimetrar á lengd fullvaxin, og er mik-
ið af henni hér við land. Hún er ein aðalfæða skíðishvala og ým-