Náttúrufræðingurinn - 1958, Qupperneq 48

190
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
Dúdúfuglinn hafði það sameiginlegt með geirfuglinum, mör-
gæsinni og strútnum, að hann gat ekki hafið sig til flugs. Var því í
fyrstu álitið, að liann væri í ætt við einhvern þessara fugla. Linné
taldi hann til strútanna, sem auðvitað var alrangt. Síðar var liann
talinn til gammanna og hélt þeim sess fram á miðja 19. öld. Nú
er hann talinn til ættbálks dúfnanna.
Sá núlifandi fugl, sem er honum skyldastur, á heima á Samoa-
eyjum; er það fleyg dúfutegund, sem ber vísindanafnið „Didun-
culus strigirostris, stundum nefnd Samoa-dúfan. Sá sem fyrstur
hélt því eindregið fram, að dúdúfuglinn bæri að telja til dúfn-
anna, var danskur dýrafræðingur, Reinhardt yngri. En staðfesting
á þeirri skoðun fékkst ekki fyrr en 1865, er mikið fannst af bein-
um úr fuglinum á Mauritius; einnig hafa fundizt bein úr skyld-
um tegundum, sem lifðu á Maskarenhas-eyjunum annað hvort
samtímis dúdúfuglinum eða fyrr.
Áður en hinn inikli beinafundur á eyjunum kom til sögunn-
ar, voru til mjög fá sönnunargögn um þenna undarlega fugl. Þau,
sem um er vitað voru: höfuðkúpa, geymd á dýrasafninu í Kaup-
mannahöfn, höfuð og fótur á safninu í Oxford og einn fótur í
safni í Lundúnum. Um miðja 17. öld var uppi náttúrufræðingur
í Lundúnum, er Tradescant hét. Hann safnaði að sér alls konar
náttúrugripum og átti orðið stórt safn. Árið 1656 sézt rituð eftir-
farandi athugasemd í safnskrána við einn af hinum upptroðnu
fuglum: „Dúdúfuglinn frá eyjunni Mauritius. Hann gat ekki
flogið, af því að hann var svo feitur“. Talið er líklegt, að þessi
umgetni fugl hafi verið sá sami, er var til sýnis í Lundúnum 1638,
og að Tradescant hafi verið búinn að tryggja sér haminn af hon-
um, þegar hann hrykki upp af. Síðar lenti fuglinn á safni í Ox-
ford, en 1755 var safngripur þessi orðinn svo illa farinn, að safn-
vörðurinn skipaði að fleygja honum, en stofnandi safnsins, Elias
Aslimole, gat með naumindum bjargað höfðinu og öðrum fætin-
um. Nú eru þessir hlutir taldir með dýrmætustu gripum, er safn-
ið á.
Það dúdúhöfuð, sem nú er í náttúrugripasafninu í Kaupmanna-
liöfn, hafði í fyrstu lent í listasafninu í Gottorp, er komið var
á fót 1651. Hvernig safnið hefur eignast höfuðið er ekki vitað, en
ekki er ósennilegt, að einhver danskur sjómaður hafi haft það
með sér þarna sunnan að. Árið 1720 var listasafnið í Gottorp