Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1979, Síða 35

Náttúrufræðingurinn - 1979, Síða 35
Sólmundur T. Einarsson: Selarannsóknir og selveiðar Segja má að frá öndverðu hafi sel- urinn gegnt mikilvægu hlutverki í lífi og starfi íslensku þjóðarinnar. Frá fyrstu tíð iiefur sá bóndi búið góðu búi, sem hafði selalátur í landareign sinni og sjaldan hefur heimili hans skort fæði eða skæði. Slík hlunnindi voru mikils metin í þá daga og laga- leg staða þeirra hefur lítt breyst frarn á vora daga. Hafa jrví bændur einir séð um selveiðarnar og gera enn, án þess að heildarskipuiagning á veiðun- um liafi átt sér stað. Hér við land kæpa og hafa fasta búsetu aðeins tvær selategundir, þ.e. a. s. landselur (Phoca vitulina) og út- selur (Halichoerus grypus). Auk jress- ara tveggja tegunda flækjast stundum aðrar tegundir upp að landinu eins og hringanóri (Phusa hispidia), vöðu- selur (Phoca groenlandicus), kamp- selur (Erignathus barbatus) og blöðru- selur (Cystophora cristata), en allt eru þetta norðlægar tegundir. Hringanóri finnst ])ó einnig í Eystrasalti og víðar. I.andselur Landselurinn nefnist öðru nafni vorselui- og kóparnir vorkópar; kernur nafnið af Jjví að hann kæpir á vorin. Hér á landi byrjar landselurinn að kæpa um miðjan maí og kæpingar- tíminn varir út júní, en þetta getur verið breytilegt eftir landshlutum. Segja má að landselurinn kæpi nánast alls staðar á eða við strendur landsins, en stærstu látrin eru á suðurströnd- inni, við Faxaflóa, Breiðafjörð, á Vest- fjörðum og við Húnaflóa. Stuttu fyrir kæpitímann leita urturnar upp í látr- in og helga sér svæði, korna þá yfir- leitt eldri urturnar fyrst og þær yngri á eitir. Ef ekkert raskar ró selanna, t. d. hættur af völdum manna, veðurs eða sjávarfalla, þá dvelur kópurinn í vikutíma í látrinu með urtunni. Kójj- urinn getur fljótlega eftir fæðingu bjargað sér á sundi, ef hættur steðja að, en hann er nokkuð máttfarinn fyrst um sinn. Urtan gefur kópnum rnjólk þann tíma er hún mjólkar, en ]rað getur verið upp í 2—3 vikur. Þeg- ar því tímabili iýkur cr áhugi urtunn- ar á afkvæmi sínu ákaflega lítill og kópurinn verður því að sjá um sig sjálfur. Skömrnu eftir kæpitímann fer selurinn úr hárum og liggur hann þá langtímum uppi á landi og fer ekki ótilneyddur í sjóinn. Náttúrufræðingurinn, 48 (3—4), 1978 129 9
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.