Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1979, Page 89

Náttúrufræðingurinn - 1979, Page 89
af fjölda kvenfugla, og bendir ýmislegt til þess að annað (beinar talningar, óbreyttur afkomustuðull) gefi yfir- leitt of lágar niðurstöður, en hitt (þekkt kynjahlutföll) of háar. Raun- veruleikinn ætti að liggja einhvers staðar þarna á milli, og þrautalend- ingin er því sú að nota meðaltöl þess- ara tveggja líkana (Tafla 4). Við fram- angreinda erfiðleika bætist svo að á- kvörðun ungfugla er miklu vandasam- ari þegar um er að ræða kvenfugla en karlfugla, og getur þetta valdið veru- legri skekkju í áætluðum afkomu- stuðli. Ljóst er, hvor leiðin sem valin er, að árlegur afkomustuðull kvenfugla er öllu lægri en steggja, eða á bilinu 0.83—0.93 samkvæmt meðaltalsáætl- un, þ.e. urn 0.88 að meðaltali. Hærri dánartala kvenfugla er oft sett í sam- band við hættur og álag sem fylgir varpi og ungauppeldi, og virðist ekki ólíklegt að þetta eigi einnig við um húsöndina. Vegna þess Iive erfitt reyndist að meta raunverulegan fjölda kvenfugla, er einnig erfitt að áætla bicytingar á fjölda þeirra milli ára. Kvenfuglum virtist fækka 1975—76 um ca. 7%, fjölga síðan aftur um ca. 15% 1977 og standa í stað 1978. Breytingar á ár- logum fjölda kvenfugla sýndu ekki beina fylgni við blutfall ungfugla eins og steggjafjöklinn. Er því gert ráð fyrir því að fjöldi kvenfugla í lík- aninu ráðist fyrst og fremst af mis- munandi dreifingu þeirra og þá sennilega mest af mismuni á innflutn- ingi og útflutningi til og frá landinu. Ekki liggja enn fyrir óyggjandi nið- urstöður um stærð sjálfs varpstofnsins. Þó er ljóst að verulegur hluti þeirra fugla, sem hér eru taldir með full- orðnum fuglutn samkvæmt skilgrein- ingu (sbr. Aðferðir), taka ekki þátt í varpi. Þar er fyrst og fremst um að ræða tveggja ára fugla. Krufning- ar sýndu að fáeinir kvenfugiar senr voru minnst tveggja ára luilðu aldrei orpið. Kvenfuglar og karlfuglar, sem talclir eru tveggja ára úti í náttúr- unni, eru undantekningarlítið í hópurn að vorinu og ekki staðbundn- ir í varinni landhelgi líkt og íullorðn- ir fuglar. Þá má benda á að fullorðnir steggir eru jafnan mun fleiri en full- orðnir kvenfuglar og því ólíklegt að umframsteggjum gefist veruleg tæki- færi til þess að taka þátt í tímgun. Lauslegir útreikningar benda til þess að kvenfuglar eldri en tveggja ára (þ.e. sennilega mestallt varpfuglar) liafi verið um 550—580 í apríl á ár- unurn 1975—77 en e.t.v. allt að 640 árið 1978. Verður að gera ráð fyrir að þátttaka steggja í tímgun takmark- ist nokkurn veginn af þessari tölu. Framleiðsla unga Aldurshlutföll seinni hluta sum- ars eru oft notuð til þess að meta fjölda unga sem upp kemst hjá kaf- öndum. Þetta er gert með því að telja kvenfugia og unga í stóru úr- taki og reikna fjölda unga á kven- fugl. Sú aðferð að meta hlutfallsleg- an fjölda unga og kvenfugla felur í sér að gert er ráð fyrir að ungar og kvenfuglar sem ekki sjást skiptist í sömu hlutföllum og úrtakið. Þetta getur valdið skekkju hjá tegund eins og húsönd, þar sem verulegur hluti kvenfugla verpur ekki, og mestallur stofninn er auk þess á tveimur ólíkum vatnagerðum — stóru stöðuvatni og á 183
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.