Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1979, Qupperneq 139

Náttúrufræðingurinn - 1979, Qupperneq 139
Sænsk bók um brönugrös Mér helur nýlega borist eintak af bók- inni Nordens orkidéer eftir Sven Nilsson, með myndum eftir Bo Mossberg. Bókin er gefin út af Wahlström 8c Wielstrand í Stokkbólmi. Hún er 128 bls. að stærð í crown-broti og skiptist í eftirfarandi kafla: Formála, inngang, byggingu brönugrasa, blómið, brönugrös bitabeltisins, frjóvgun, þroskun fræsins til fullvaxirinar plöntu, svepprót, vistfræði, útbreiðslu, flokkun, tegunclir. Er síðast nefndi kaflinn lang- lengstur, því að norræn brönugrös eru 50 að tölu. Loks er svo útbreiðsla, og fylgja þeim kafla kort, er sýna útbreiðslu 30 teg- unda um Svíþjóð, Noreg, Danmörku, Finnland, Færeyjar og ísland. Allra síðast eru svo friðunarákvæði varðandi sjaldgæf- ar tegundir. í bókinni eru eigi aðeins ágætar teikn- ingar af bverri tegund, heldur og gull- fallegar myndir af vaxtarstöðum þeirra, allt í litum. Mikill fjöldi annarra mynda af ýmsum hlutum blómsins og annarra plöntuhluta og af skordýrum, sem annast frævun brönugrasanna, fylgir tilsvarandi köflum. I fáum orðum sagt, þá er þctta óvenjulega vönduð bók, svo að yndi er á að líta og fögnuður að lesa. Þeim sem sérstakan áhuga bafa á þessari ælt, get ég ekki nógsamlega mælt með bókinni. Er sannast að segja aðdáunarvert, hvílíkri fegurð og hverjum fróðleik er ha'gt að koma fyrir á ekki fleiri blaðsíðum. Sá er þetta ritar, er langt frá því að vera nokkur sérfræðingur í brönugrasa- ætt, þekkir aðeins með nafni íslensku teg- undirnar og örfáar útlendar. Hann getur þvf ekki dæmt um, hve áreiðanlegt þetta rit er, lræðilega séð. En engin ástæða er til að efa, að bókin sé að sínu leyti jafn örugg í fræðilegu tilliti og hún er skcmmtileg aflestrar og fögur álitum. Auð- vitað bef ég dáðst að fegurð og fjölbreytni þessarar ættar og hve blóm ltennar aðlaga sig á margan hátt að skordýrafrævun, hvernig samlífi við sveppi í moldinni er háttað og margt annað í fari hennar. Þó að ekki séu þekktar nema 8 tegundir hennar hér á landi, eru í heiminum tald- ar að minnsta kosti 20 000 tegundir; næst- um því tiunda hver blómplöntutegund á jörðunni telst því til brönugrasaættar, svo fjölskrúðug er hún og margbreytileg, einkum í hitabeltinu og frumskógum [tess. Það eru ekki tiðeins Linné, Darwin og aðrir eldri og meir eða minna frægir nátt- úrufræðingar sent hafa veitt þeim sérstaka eftirtekt, nú á dögum er áhuginn fyrir brönugrösum ef til vill meiri en nokkru sinni áður, Jtar sem mikil hætta er á, að mörgum tegundum Jjeirra verði útrýmt. Þessar 8 tegundir sem fundist hafa hér á landi, eru einnig á ýmsan hátt alhyglis- verðar. Til að mynda er ein Jreirra, hreeklurótin (Corallorhiza trifida), alger- lega blaðgrænulaus, eina blómplantan liér á landi, sem svo er ástatt um, og verður því að vera öðrum plöntum háð um 1 íf- ræn efnasambönd. Brönugrösin sjálf (Dactylorchis maculata) eru gædd frábærri fegurð. Þau vaxa í lyngbrekkum og kjarri, eru með fjólubláum eða ljósrauðleitum blómum. Fryggjargras (Plantanthera liyp- crborea) vex ekki annars staðar í Evrópu en á Islandi. Hins vegar vex Jjað á Græn- landi, í Norður-Ameríku og Austur-Asíu. Enn má Jjað af Jjessari bók læra, að í benni eru prentuð nöfn Jjeirra tegunda brönugrasa, sem orðin eru svo fátíð, að friðuð séu í SvíJjjóð. Er Jjetta til fyrir- ntyndar, því að útrýmingarbætta ógnar nú mörgum jurtum, clýrum og öðrum náttúrugripum, sem eftirsóttir eru, og að- gát skal sýnd. Þóroddur GuÖmundsson.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.