Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1992, Blaðsíða 48

Náttúrufræðingurinn - 1992, Blaðsíða 48
SUMMARY Hekla, a volcano with a long history by Haukur Jóharmesson Icelandic Museum of Natural History Hlemmur 3 IS-105 REYKJAVÍK Iceland and Sigmundur Einarsson Birtingakvísl 19 IS-110 REYKJAVÍK Iceland Hekla is the most famous volcano in Iceland and in the past it was believed in Europe that it was one of two entrances to hell, the other being Mt. Etna. Volcanic eruptions in the Hekla volcano have caused destruction in the past, mainly by tephra fall. It seems that the volcano itself has caused fear in the past and it was climbed with certainty for the first time in the year 1750. The Hekla has interested many for- eign travellers and scientists. The late Sigurdur Thorarinsson devel- oped the tephrochronology during the fourth decade of the twentieth century and later applied that technique to estab- lish the volcanic history of the Hekla vol- cano since the settlement of Iceland (900 AD). The great Hekla eruption in 1947^18 aroused interest, and many papers on the volcano were published in the following decades. The volcanic zones in Iceland are of two types. Firstly, a rift zone which marks the boundary between the North American and Eurasian plates, respectively, and sec- ondly, the flank zones which are offaxis phenomena (Fig. 2). The volcanic activity within the volcanic zones is restricted to volcanic systems, each of which consists of a central volcano and an integrated fissure swarm. The central volcanoes within the rift zone seem to be different from the central volcanoes of the flank zones. The former are usually lower, due to constant rifting and relatively thin underlying crust, but the Iatter are usually majestic strato volcanoes which rest on thicker underly- ing crust. The Hekla volcano is Iocated where the rift zone is gradually changing into a flank zone. It thus bears the charac- ter of both types. It is high as the flank- zone volcanoes, but elongated, and erup- tive activity is mainly along a fissure swarm as in rift-zone volcanoes. The Hekla volcano is a part of a larger volcanic system, i.e. Hekla volcanic^sys- tem. The system is about 50-60 km long and 20 km wide. The Hekla mountain is in the centre of the volcanic system, but else- where, crater rows and individual craters are common. The oldest formations believed to be- long to the Hekla volcanic system, are subglacially formed hyaloclastite ridges (Fig. 6) from the last glacial period (Wei- chelian glaciation). As the glaciers retreated about 10.000 years ago, the volcanic activity changed from subglacial to subaerial volcanism. During the Holocene time, the volcanic activity seems to have been more or less continuous. During that time, numerous lava flows have formed, and most erup- tions have produced tephra which can be identified as tephra layers in soil sections. The lava flows can be classified into three groups, based on their age (Fig. 4). 1. Older Hekla lavas. In this group are mainly basaltic lava flows which are older than 4500 years. 2. Vatnafjöll lavas. In this group are mainly basaltic lava flows which were formed during thc time interval from 4500 years ago until about 2000 years ago. They originate from crater rows in the Vatna- fjöll area east of Hekla. 3. Younger Hekla lavas. In this group are mainly intermediate lava flows but al- so a number of basaltic lava flows. These flows were formed after 500-600 AD. It is a well-known fact that mature cen- 190
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.