Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1992, Blaðsíða 69

Náttúrufræðingurinn - 1992, Blaðsíða 69
NIÐURLAG Ránfuglum má skipta í tvo hópa með tilliti til hvernig þeir haga ferðum sínum um fartímann. I öðrum hópn- um eru stórir fuglar með langa, breiða og snubbótta vængi, t.d. ernir, gamm- ar og vákar. Þessir ránfuglar nýta sér uppstreymi og ferðast að mestu yfir landi, en ef þeir þurfa að fara yfir höf fara þeir stystu leið, t.d. yfir þröng sund. í hinum hópnum eru litlir og meðalstórir ránfuglar með langa og mjóa vængi, t.d. gjóðar, fálkar og heiðar. Þessir fuglar nýta sér ekki uppstreymi og fara jafnt yfir höf og lönd. Haukar (Accipiter) fara bil beggja, þeir nýta sér gjarnan upp- streymi en ferðast einnig óhikað yfir höf (Newton 1979). Það er fróðlegt að skipta íslenskum flækingsránfuglum í hópa með tilliti til ferðamáta þeirra um fartímann. Þeir ránfuglar sem ferðast óhindrað yfir höf og lönd eru tíðastir hér, með 9 tegundir (60%) og 92 fundi (84%). Af hinum, sem ógjarnan ferðast yfir höf, eru 5 teg- undir og 18 fundir. Hlutfall þessara tveggja ránfuglahópa er þó mun jafn- ara í fuglafánu þeirra svæða þar sem uppruna þessara flækinga er að leita, það er í Evrópu og Norður-Ameríku. Vegna legu sinnar er ísland því óað- gengilegt fyrir margar tegundir rán- fugla sem búa í næsta nágrenni við okkur. Er hugsanlegt að einhverjar þessara tegunda eigi eftir að nema land á Is- landi? Til að slíkt megi gerast verða fuglarnir að koma hingað á réttum tíma árs, vera nógu margir og finna kjörlendi og fæðu við sitt hæfi. Af þessum 14 tegundum ættu að minnsta kosti þrjár eða fjórar að geta lifað hér, það er bláheiðir, gjóður, turnfálki og förufálki. Furðu vekur hve förufálk- inn er sjaldséður á Islandi, þar sem aðeins eru um 500 km til næstu varp- stöðva á Austur-Grænlandi og öll skil- yrði hér hin ákjósanlegustu fyrir hann. Fyrir 1940 voru aðeins tvær af þess- um 14 tegundum þekktar hér á landi (turnfálki, eitt tilvik, og gjóður, tvö tilvik). Eftir 1940 varð veruleg aukn- ing og sjö fundir eru frá 1940-1949. Þetta jókst hægt og bítandi næstu ára- tugi og 18 fundir eru frá 1970-79, en þá verða rnikil umskipti og 56 fundir eru kunnir áratuginn 1980-89 (8. mynd). Við teljum ólíklegt að þessi mikla aukning stafi af tíðari komum þessara ránfugla til íslands, frekar að þetta endurspegli aukinn áhuga al- mennings á fuglaskoðun. ÞAKKIR Eftirtaldir aðilar lásu ritgerðina yfir í handriti og færðu margt til betri vegar: Arnþór Garðarsson, Gunnlaugur Péturs- son, Kristinn Haukur Skarphéðinsson, Unnur Egilsdóttir og Ævar Petersen. HEIMILDIR Anonymus 1989. Smyrill í sjálfsmorðshug- leiðingum á Húsavík. Víkurblaðið 11. árg. 37. tölubl. Bls. 8. Barclay, J.H. 1988. Peregrine restoration in the Eastern United States. I Pereg- rine Falcon Populations, their manage- ment and recovery (ritstj. T.J. Cade, J.H. Enderson, C.G. Thelander & C.M. White ). The Peregrine Fund, Inc., Boise. 549-558. Benedikt Gröndal 1895. íslenskt fuglatal. Skýrsla um hið íslenska náttúrufrœðis- félag, félagsárin 1894-1895. 17-71. Bjarni Sæmundsson 1905. Fágæt dýr ný á safninu. Skýrsla urn hið íslenska nátt- úrufrœðisfélag, félagsárin 1903-1904 og 1904-1905. 22-27. Bjarni Sæmundsson 1933a. Fáséðir fuglar. Náttúrufrœðingurinn 3. 164-165. Bjarni Sæmundsson 1933b. Nýjungar úr dýraríki Islands. Skýrsla um hið ís- lenska náttúrufrœðisfélag, félagsárin 1931-1932. 32-34. Bjarni Sæmundsson 1936. Fuglarnir. 211
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.