Náttúrufræðingurinn - 1994, Blaðsíða 7

2. mynd. Líkan af Summit-búðunum. Starfið fór að miklu leyti fram í ískjöllurum. Borinn
var undir öðru kúluhúsinu en í hinu var eldhús og vinnuaðstaða. Vinna við frágang
kjarnans fór fram í 100 m löngum ísgöngum sem lágu frá borhúsinu og reft hafði verið
yfir. Vistarverur voru í skálunum fiœrst. Bretar sáu um samgöngur ásamt Bandaríkjaher.
þrívetni (3H), sem hefur atómmassann 3.
Þannig geta atóm sama frumefnis verið mis-
munandi að þyngd. Hinir mismunandi
þyngdarflokkar sama frumefnis nefnast
samsætur. Þannig eru til þrjár samsætur af
súrefni, þ.e.a.s. með atómmassa 16, 17 og
18.
Mælingar á súrefnis- og vetnissamsætum
eru gerðar í sérstöku tæki sem heitir massa-
greinir. Niðurstöður mælinga á súrefnis-
samsætum eru gefnar upp sem 8180 og lýsa
mismun á hlutfallinu 180/160 í sýninu sem
rannsakað er og viðmiðunarsýni (s.k.
staðli). Munurinn er gefínn upp í prómill-
um (%o).
Samsætur OG VEÐURFAR
Mælingar hafa sýnt að línulegt samband
ríkir milli meðalárshita og „þyngdar“ (sam-
sætugilda) úrkomu (4. mynd). Ef meðal-
árshiti breytist um 0,67°C breytist hlutfall
súrefnissamsætna urn 1 %o.
1 jökulís heimskautanna ákvarðast sam-
sætugildin fyrst og fremst af hitastigi á
þeim tíma er snjórinn féll. Sumarúrkoma er
t.d. mun þyngri en vetrarúrkoma og eftir því
sem kaldara er í veðri er þyngd úrkomu
minni. Með því að mæla samsætuhlutfoll
íssins er því hægt að segja til um hitastigið á
þeim tíma er snjórinn féll á jökulinn.
H FYRRI RANNSÓKNIR
Fyrir tilkomu hins nýja GRlP-kjama var
hægt, með hjálp ískjama frá Grænlandi, að
3. mynd. Sigfús J. Johnsen stjórnaði bor-
uninni og hér hampar hann neðsta hluta
kjarnans eftir að hafa híft hann upp af
rúmlega 3000 m dýpi.
85