Náttúrufræðingurinn - 1994, Qupperneq 27

10. mynd. Nokkrar stóreðlur af ættbálki eðlumjaðma, Saurischia, en til hans teljast
fuglar að mati margra upprunaflokkunarfræðinga: (a) Coelophysis, frá trías; (b)
Omithomimus, frá krít; (c) Megalosaurus, frá júra; (d) Deinonychus, frá krít (Pough,
Heiser & McFarland 1989).
skömmina flokka þeir fuglana með eðlu-
mjöðmum, ekki fuglsmjöðmum.
Eins og fuglar höfðu eðlumjaðmamir
langan, sveigðan háls. Ymis önnur ein-
kenni í gerð höfuðkúpu og annarra hluta
beinagrindar eru líka sameiginleg fuglurn
og eðlumjöðmum.
Menn hafa löngum talið stóreðlurnar sljó
kvikindi með misheitt blóð. Bandarískur
dýrafræðingur, Robert Bakker, hefur ve-
fengt þetta og meðal annars sannfært þann
sem þetta ritar um það að þessi dýr hafi
verið jafnheit og hreint engir silakeppir.
Eg rek röksemdir hans ekki hér en vísa til
rits hans (Bakker 1986).
Eitt af því sem greinir fugla frá öllum
öðrum núlifandi dýrum eru fjaðrirnar. Við
tengjum þær gjaman hæfni til flugs og þess
vegna hefur stundum staðið í okkur að
rökstyðja það íyrir sköpunarsinnum hvern-
ig fíðrið hafí þróast með fuglum áður en
þeir urðu fleygir. Ýmis rök hníga að því að
stóreðlur, að minnsta kosti þær minnstu,
hafí haldið á sér hita með fíðri á sama hátt
og spendýrin einangra sig með hári. Sam-
kvæmt þessu hefur fíðrið upphaflega þró-
ast sem varmaeinangrun og flughæfnin
komið síðar.
Ég lýk þessum pistli með tilvitnun í rit
eftir heimildamann minn (Bakker 1986)
sem lýsti hugsunum sínum þegar hann
horfði á kanadagæsir á farflugi til norðurs:
„Dínósárarnir eru komnir. Þá er vorið í
nánd.“
105