Samvinnan - 01.06.1944, Qupperneq 32

SAMVINNAN
5.-6. HEFTI
I
arní úr ÁóÁlnnl:
. og Eafóir ztoxttiax crða
eftir ROSE WILDER LANE
Niðurlag
Karólína varð hálfsmeyk. Allt sumarið hafði hún
staðið í þeirri trú, að landið væri óðum að byggjast
vestur á bóginn, er ekki var orðinn nema einn km til
næstu nágranna. Hún setti upp sólskinshattinn sinn
og gekk yfir um til frú Svenson.
Frú Svenson átti bróður í Minnesota. Þau ætluðu
til hans. Áður en vetur gengi í garð, yrðu þau komin
innan um fólk, í þéttbýli. Þau gætu spjallað við kunn-
ingjana og ekið á sleða með klingjandi bjöllum á
jólaskemmtanir. Frú Svenson lét dæluna ganga og
var í óða önn að búast til ferðar.
Aðeins einu sinni fékk hún ekki leynt því, hvernig
henni var innanbrjósts, og henni vöknaði um augu.
Henni var ljóst, að þau voru að flosna upp og maður
hennar ætti fyrir höndum að verða annarra þjónn
upp frá þessu. En svo brosti hún og sagði á bjöguðu
máli: „Við koma aftur. Hér nóg land.“
Já, það var nóg landrými. En eftir fjögur ár yrði
Karl orðinn eigandi að sínu landi. Karl mundi ekki
gefast upp í sporum Svensons.
Svenson dyngdi kartöflunum sínum, rófunum og
heyinu á uxavagninn og hélt með það til kauptúns-
ins. Þar lét hann það í vöruskiptum fyrir ýmsár nauð-
synjar til ferðarinnar austur á bóginn. Þegar hann
kom heim, dró hann bréf til Karólínu upp úr treyju-
vasa sínum. Hún reif umslagið upp í skyndi. í því
lágu tveir lúnir bankaseðlar og bréfmiði, sem hún átti
erfitt með að stafa sig fram úr fyrir tárum og geðs-
hræringu.
Kæra eiginkona! Ég tek mér penna í hönd til að
láta þig vita, að þú skalt engar áhyggjur hafa. Ég
varið mál sín eftir föngum og einkum reynt að færa
sér til málsbóta, að stefnandinn hafi legið svo lengi
með óselt kjöt, að því hafi orðið að fleygja.
Hins vegar hefir verið upplýst af hálfu Sambands-
ins, að lokast hafi vegna styrjaldarinnar að verulegu
leyti saltkjötsmarkaður sá, er ísland hafði áður er-
lendis. Samt hafi orðið að salta allmikið af kjöti hér
á landi, þar sem ekki hafi verið unnt að geyma það
á annan hátt. Haustið 1942 hafi þannig orðið að salta
allmiklu meira af sauðakjöti en þá var unnt að selja
á innlendum markaði. Á síðastliðnu sumri hafi síðan
komið saltkjöt frá nokkrum stöðum úti á landi, og
hafi það verið verkað þar haustið áður. Hafi verið
leitazt við að selja kjötið á innlendum og erlendum
markaði og það selzt að nokkru, en allmikill hluti þess
hafi reynzt óhæfur til manneldis að áliti skoðunar-
manna.
Sumir hinna dæmdu ritstjóra höfðu byggt árásir
sínar á því, að hér væri um fullgóða neyzluvöru að
ræða, sem Sambandið hefði fleygt til að rýma fyrir
nýjum birgðum, töluðu um „kjötnámuna“ í Hafnar-
fjarðarhrauni, og hvöttu jafnvel almenning í Reykja-
vík og Hafnarfirði til að sækja sér þangað björg í
búið.
Dómarinn telur hins vegar sannað með vottorðum
þeirra Sigurðar Hlíðars og dr. Jóns Vestdals, að kjötið
hafi ekki verið hæft til manneldis, enda hafi það ekki
skemmst fyrir handvömm stefnanda. Segir svo m. a.
í forsendum dómanna:
„Af gögnum þeim, er fyrir liggja í máli þessu, þ.
á m. eftirriti rannsóknar hjá; sakadómaranum í
Reykjavík og yfirlýsingu Sigurðar E. Hlíðars, yfirdýra-
læknis, og dr. Jóns Vestdals, efnafræðings verður að
telja sýnt, að nauðsyn hafi borið til að eyðileggja
umrætt kjöt vegna skemmda, sem í það voru komn-
ar, og að áliti efnafrœðingsins stöfuðu af því, hversu
gamalt kjötið var orðið, en ekki af neinni vanhirðu.
Ekki hefur verið sýnt fram á, að stefnandi eigi neina
sök á því, að svona fór, og á sama hátt eru ósannaðar
aðrar hér að lútandi og framangreindar varnarástœð-
ur stefnds. Stefnandi virðist og hafa gengið frá hinu
skemmda kjöti á forsvaranlegan hátt.“
Máli þessu er nú lokið, uppsteytur fljótfærinna og
miður velviljaðra manna eða fjandsamlegra í garð
Samvinnufélaganna enn sem fyrr að engu orðinn. En
eitt hefur það leitt í ljós: Óvandaða og lítilsiglda
Llaðamennsku. Það skiptir ekki miklu máli um refs-
ingu eða fésektir ritstjóranna. Hitt ætti að munast
lengur, að sumir íslenzkir blaðamenn á því herrans
ári 1943 hafa borið svo eitraða og illa verkaca and-
lega fæðu á borð fyrir lesendur sína og allan almenn-
ing, að hún er sízt boðlegri vara á sinn hátt en salt-
kjötið, sem var dæmt óhæft til neyzlu.
164