Samvinnan - 01.12.1966, Page 16

Jakobínu Sigurðardóttur þarf ekkx að kynna fyrir
lesendum Samvinnunnar. Hún er löngu þjóðkunn
fyrir ljóð, smásögur og skáldsögur. Þessi saga er að
vísu 1 lengsta lagi til þess að unnt sé að birta hana
í einu lagi í ekki stærra tímariti en Samvinnunni,
en ritstjórn þótti svo mikill fengur að henni, að
ákveðið var að birta hana og hafa 1 þess stað fram-
haldssöguna með stytzta móti þessu sinni.
— Nú, hvar í andskotanum
er þetta. Jói fletti sundur dag-
blaði, sem hann hélt á og fum-
aði eins og óviti. Síðan bar
hann það upp að andlitinu á
gömlu konunni.
— Þarna sérðu það svart á
hvítu! Tíuþúsund eitthundrað
sjötíu og fimm. Hæsti vinning-
ur! íbúð suður í Reykjavík!
Gamla konan sá reyndar
ekkert, því Jói hélt blaðinu svo
nærri andlitinu á henni. En
hún heyrði. Og hún fékk ógur-
legan hjartslátt og suðu fyrir
eyrun.
Hún tók við blaðinu, en var
svo skjálfhent að allt rann í
móðu.
— Ertu viss um að það sé
mitt númer? spurði hún loks.
— Finndu miðann, kelli mín,
hrópaði Jói og var ofurlítið
líkari sjálfum sér. Og þess
vegna tókst henni að komast
yfir að kommóðunni og finna
miðann.
Það stóð heima. Það var
númerið á miðanum hennar.
Samt hlaut þetta að vera ein-
hver vitleysa. Hvað átti hún
líka að gera með íbúð suður í
Reykjavík.
Hún stóð með miðann í
hendinni og reyndi að skilja
þetta. Loksins skildi hún það.
Jói kom henni til hjálpar: —
Þú selur auðvitað íbúðina! Sel-
ur hana og stórgræðir á henni,
manneskja!
Þá datt hún. — — —
JÁ, ÞARNA lá hún. Jói var
dálitla stund að átta sig á því,
hvað af henni varð, þegar hún
datt. Hann hafði aldrei áður
séð manneskju detta svona úr
kyrrstöðu. Svo það var engin
furða þó hann áttaði sig ekki
strax. En svo sá hann að það
var hún, þetta sem lá þarna á
gólfinu. — Hvert þó í heit-
asta! varð honum að orði. Svo
beygði hann sig yfir hrúgaldið
á gólfinu og það var ekki um
að villast: það hafði liðið yfir
kerlinguna! Hvað átti hann að
gera? Hún lá nánast sagt endi-
löng á grúfu, og hafði víst
borið fyrir sig hægri höndina
í fallinu. Höndin var kreppt,
eins og hún hefði gripið dauða-
haldi um eitthvað um leið og
hún datt. Miðann, auðvitað!
Hún hélt honum í hægri hend-
inni þegar hún datt. Nú var
miðinn horfinn. Hvað gat hafa
orðið af miðaskrattanum? Jói
svipaðist um. En miðinn sást
hvergi. Ja, hvað átti hann að
gera? Kannski var hún líka
dáin. Jói tók snöggt viðbragð.
Hann ýtti samt örlítið við
gömlu konunni, rétt til að vita
hvort hún andaði. Hann var
alls ekki viss um það. Og þá
sá hann miðann. Vinningsmið-
ann. Miðinn hafði lent undir
hægra læri konunnar, rétt að
sá á brúnina á honum útund-
an pilsinu, sem vafðist óhugn-
anlega fast að mögrum, beina-
berum mjöðmunum. Það var
ómögulegt að ná honum án
þess að lyfta henni eitthvað
upp. Kannski var miðaskratt-
inn líka rifinn. Hann togaði
örlítið í þennan snepil, sem
sást, en það var ekki óhætt,
hún lá svo fast á honum.
— Ranka, sagði hann skjálf-
raddaður. En Ranka heyrði
ekki neitt. Líklega var hún
dauð. Steindauð. Hann hafði
oft lesið um og vitað til, að liði
yfir ungar stúlkur. Einkum út
af ástamálum. En hálfáttræð-
ar kerlingar. Aldrei. Hún var
sjálfsagt dauð. Nú, maður
þurfti víst ekki að vera hrædd-
ur við hana Rönku lífs eða
liðna, þessa manngæðasál. Ef
Maja væri heima, þá var auð-
vitað sjálfsagt að kalla á hana.
En hún var enn ókomin frá
stelpunni henni Dídí. Þær
höfðu alltaf svo margt að tala
um. Og þarna lá gamla konan,
líklega dauð, á vinningsmið-
anum. Jói svitnaði þegar hann
lyfti henni upp. Hún var ó-
trúlega þung.
Samt greip hann upp mið-
ann um leið. Hann lét gömlu
konuna á dívaninn og stakk
miðanum í vasa sinn. Bara ó-
hugsað. En samt. — — Ef
gamla konan var dáin, þá hafði
hún ekkert með þennan miða
að gera. Og það var heldur
ótrúlegt að Maja, eða kerling-
arálftin hún Stína, myndu
númerið á miðanum. Þær voru
ekki svo minnugar á tölur. Og
hann átti númer úr sömu
blokkinni, sem hann hafði
keypt af stelpunni daginn eftir.
Nei, hann var hundrað prósent
viss um að enginn mundi vita
um það, — en svo skammaðist
hann sín hræðilega. — Mikill
bölvaður erkiþorpari ertu að
verða, Jóhannes. Þú ert að
verða hreinn helvítismatur,
bölvuð skepnan þín, sagði hann
við sjálfan sig á leiðinni upp
til sín. Síðan hringdi hann til
Maju. Ekki vissi hann hvað
átti að gera.---------
MAJA KOM eins og skot. Og
óðara var allt á fjaðrafoki bæði
í húsinu og skúrnum. Læknir-
inn í hvelli! Og sjúkrabíl! Þetta
er aðkenning af slagi. — Bölv-
aður asni ertu, Jóhannes, að
hringja ekki strax til læknis-
ins. Kannski manneskjan
verði skilin við þegar hann
kemur. Náðu í þetta! Náðu í
hitt! Svo náði hún í það sjálf.
Á örskammri stundu var gamla
konan komin úr fötunum og
undir sæng á dívaninum. Hún
var meir að segja komin til
einhverrar meðvitundar, en
fjarska máttlaus og þreytt. Jói
stóð á miðju gólfi eins og
klettur og Maja þeyttist í
kringum hann með ótrúlegum
hraða.
Hún var alltaf búin að því,
sem hún sagði honum að gera,
áður en hann var búinn að
snúa sér við. Samt sagði hún
honum viðstöðulaust fyrir
verkum milli þess sem hún
snupraði hann fyrir seinlætið.
Jói stóð kyrr og kreppti hægri
hönd í vasa sínum. Gamla kon-
an horfði alltaf á hann þegar
hún opnaði augun. Þegar
læknirinn kom laumaðist Jói
upp til sín. En það var ekki
lengi friður. Maja kallaði. Og
Maja hafði auðvitað rétt fyrir
sér. Það er að segja, læknirinn
samþykkti það með smávægi-
legri leiðréttingu, þegar Maja
stakk upp á að þetta væri slag.
Og upp á spítala átti hún að
fara, blessuð gamla konan.
Maja skipaði enn fyrir og
þeyttist fram og aftur. Og
gamla konan var búin að fá
málið aftur, þegar hún var
flutt út í bílinn, sem var raun-
ar ekki sjúkrabíll, en jafngóð-
ur fyrir því. Að vísu var hún
eitthvað linmæltari en venju-
lega, gamla manneskjan, en
hávær var hún ekki vön að
vera, svo viðbrigðin voru ekki
mikil. Maja kyssti hana lengi
og innilega að skilnaði. Og Jói
klappaði henni á kinnina. Svo
hvíslaði hann að henni: — Ég
læt sýslumanninn fá miðann
þinn. En hann sá engin merki
til að hún hefði heyrt það.
ÞAÐ VAR ORÐIÐ áliðið, Og
þau gengu beint upp til sín,
hjónin. Meðan þau háttuðu,
sagði Jói konunni frá íbúðinni
fyrir sunnan, sem gamla konan
hafði verið að vinna í happ-
drætti. Maja sat agndofa. —
Er þetta satt? Hvort það var
satt. Hann sýndi henni miðann
og sagði frá — hérumbil öllu.
Öllu sem gerðist. Maja sat á
rúmstokknum með sokkana á
hælunum.
— Og veit þetta enginn,
nema við? spurði þessi grand-
vara kona, með glampa í aug-
unum, sem Jói hafði aldrei séð
þar áður. Honum hnykkti við.
En samt var hann líka feginn.
Því nú vissi hann að djöfull-
inn getur svikizt að hvaða
manneskju sem er.
— Ég lofaði henni að fara
með miðann til sýslumannsins.
Hann getur séð um þetta fyr-
ir hana, sagði hann og breiddi
úr sér um leið og hann lagði
miðann í veskið sitt. — Hven-
ær? spurði Maja.
— Áðan út við bílinn, svar-
aði hann, saklaus eins og eng-
ill. Maja leit undan og dró af
sér sokkana.
— Hvað á hún að gera með
þetta blessuð manneskjan, hálf
niðri í gröfinni? Ætli það hefði
ekki verið nær að við hefðum
fengið þetta.
— Svona er það nú samt,
sagði Jói alvarlega. Og þegar
Maja leit upp aftur sá hann
greinilega að hún var hreyk-
in af honum. Enda var það
hans fyrsta verk daginn eftir
að afhenda sýslumanni mið-
ann til varðveizlu. Þá var
gamla konan með fullu ráði,
eftir því sem Maju var sagt á
spítalanum. Og sagan komin
um allt þorpið.
OG NÚ LÁ Rangnhildur
gamla Jónsdóttir í sjúkrahúsi
í fyrsta skipti á ævinni. Þetta
var lítið og notalegt sjúkrahús,
með fáa sjúklinga innanborðs,
einn lækni, eina hjúkrunar-
16 SAMVINNAN