Samvinnan - 01.08.1969, Blaðsíða 33

gæða kvenfólks er undarlegt,
hvað ævintýrin segja frá mörg-
um vondum stjúpum og nornum,
sem eirgin leið er að losna við
úr sögunni öðru vísi en láta þær
dansa til dauða á glóandi kolum.
Bráðgáfuð kona norðan úr
landi benti á, hvað það væri ein-
kennilegt, að kvenfólk, sem svona
væri lagað fyrir líkn og huggun,
skuli ekki alveg hafa tekið að
sér störf prestanna.
Þetta hlýtur að byggjast á því,
að þær eru meira gefnar fyrir
líkamleg en andleg hjálparstörf.
Sama kona sagði mér frá vin-
konu sinni, sem hefði hreykt sér
af því, að hún væri afburða góð
eiginkona. Hún fyndi alltaf fötin
fyrir eiginmanninn og hjálpaði
honum í þau, setti fyrir hann
matinn og byggi um rúmið hans.
Henni brá í brún, þegar henni
var bent á, að ef hún félli frá á
undan honum, skildi hún við
hann sem ósjálfbjarga aumingja,
er væri kominn upp á náð
tengdadætra, dætra eða vanda-
lausra kvenna, sem að öllum lík-
indum færu um hann ómýkri
höndum en hún. Á gamals aldri
gæti hann naumast farið að læra
að bjarga sér sjálfur. Þessi mögu-
leiki, að dauðinn væri svo ónær-
gætinn að sækja konuna á und-
an manninum, kom hinni góðu
eiginkonu alveg á óvart.
Norðlenzka vinkonan mín sagð-
ist hafa tekið svo við manni sín-
um, að hann hefði ekki getað
fundið fötin sín, ekki pressað
buxur né burstað skó, ekki búið
til mat og ekki þvegið sér um
hárið. Það hefði mjög aukið á
sjálfstraust hans, þegar hann
komst að raun um, að þetta allt
gat hann gert sjálfur alveg eins
vel og móðir hans.
Tökum aðra goðsögn sem
kemur fram í landslögum. „Hún
hefur betri aðstæður oft á tíð-
um til uppeldis barnanna en ein-
hleypur faðir“.
Þessi málsgrein byggist auð-
vitað á þeirri „venju“, að þegar
hjón skilja er algengara, að
konan fái húsið, börnin og bíl-
inn — á þeim forsendum, að hún
„þurfi“ að annast börnin og hafi
vegna þess — og einnig ef til
vill af öðrum orsökum — ekki
eins mikla fjáröflunarmöguleika
og faðirinn.
Nú er það svo, að þótt konan
gangi með barnið í maganum ■—
eins og margoft hefur verið bent
á — hefur þó fáum tekizt fyrir
utan Maríu mey að eignast barn
svo að segja hjálparlaust. (Ég tel
ekki heilagan anda). Þótt ein-
hverjar fleiri kunni að hafa leik-
ið þetta eftir henni, getur það
naumast talizt „venjulegt“. Ef
við nú gerum ráð fyrir, að tveir
aðilar standi að getnaðinum,
væri þá ekki eðlilegt að hugsa
sér, að báðir aðilarnir bæru
jafna ábyrgð á afkvæminu. En
ábyrgðin verður aldrei jöfn á
meðan réttindin eru ójöfn, og
mun það einfaldasta skýringin á
framkomu ýmissa feðra óskilget-
inna barna. Þeir hugsa sem svo:
„Þeir, sem hafa engin réttindi,
hafa heldur engar skyldur".
Kannski hugsa þeir ekki svo rök-
rétt, heldur trúa á þá blekkingu,
að börnin séu leikföng mæðranna
og þeirra einkaeign. Það er ljót-
ur leikur að ræna feðurna, hvort
heldur er í hjónabandi eða ekki,
þeim yndisleika, sem liggur í
trausti og elsku lítils barns. Föð-
urást, sem væri ræktuð við við-
móta stofuhita og móðurástin,
mundi áreiðanlega veita jafnmik-
ið yndi.
En við hleypum þeim ekki að.
Á skattaskýrslunni kemur þetta
alit skýrt fram. Maðurinn, „fyrir-
vinna fjölskyldunnar11, telur
fram. Ef konan vinnur utan heim-
ilis er helmingur tekna hennar
lagður ofan á tekjur eiginmanns-
ins. Síðan greiðir hann alla skatt-
ana.
Ýmsir hafa komið auga á það,
að hagkvæmara sé að konan vinni
utan heimilis og maðurinn sé
heima og gæti barnanna, þ. e. a.
s. ef hann þolir það andlega álag,
sem leggst á hann vegna þess
að umhverfið telur líklegast, að
hann sé ekki andlega heill, ef
hann stundar heimilisstörfin.
Hann er talinn ónytjungur og
fólk andvarpar: „Aumingja mann-
eskjan að vera gift svona manni.“
Skattayfirvöldin eru svo „kurt-
eis“ við konuna að veita henni
helming launanna skattfrjálsan
(sjálfsagt að einhverju leyti
byggt á þeirri forsendu að hún
þurfi að greiða heimilishjálp),
en með giftingunni er konan ekki
lengur sjálfstæð manneskja í
augum skattayfirvalda, heldur
aðili áhangandi manninum. Heim-
ilishjálp er svo aftur ekki frá-
dráttarhæf.
Oft er á það bent, að konur
gerist ekki fyrirvinnur fyrir
sjálfum sér, vegna þess að þær
hafi ekki áhuga á að komast á-
fram í lífinu, vilji ekki taka á
sig ábyrgð. En á sama tíma er
það talin sú mesta ábyrgð, sem
til er, að ala upp börnin, og til
þess séu konurnar sérstaklega
hæfar.
í sálarfræðum er sagt, að það
veiti manninum mesta hamingju,
ef hann neytir allra krafta sinna
í starfi sínu og lífi en ræður þó
við verkefnið. Kvenfólk í nútíma-
þjóðfélagi neytir ekki allra krafta
sinna við bústörfin — nema í ör-
fáum tilfellum. Og hvernig er
þá reynt að ráða bót á tómahljóð-
inu í sálinni?
Jú, sumar fara á eitt námskeið-
ið eftir annað. Læra pínulítið í
leirkerasmíð, postulínsmálningu,
tungumálum, saumaskap eða ein-
hverjum slíkum „kvenlegum" í-
þróttum. Þannig drepur það fólk
tímann, sem hefur efni á því.
Þeir fátæku velta ekki vöngum
yfir stöðu konunnar í þjóðfélag-
inu. Þar á heimilum vinna allir,
sem vettlingi geta valdið, ef þeir
fá vinnu. Fátæklingar hafa ekki
efni á að lifa í blekkingum.
Það eru bara miðstéttirnar,
sem mega vera að því að velta
vöngum yfir einföldum hlutum.
Það eru konur úr þeirri stétt,
sem leika sér að látalátum. Þar
eru til konur, sem vinna úti en
gamna sér við að fá eiginmann-
inum allt kaupið og biðja hann
síðan um peningana. (Líklega
samanber lagabókstafinn: .. „oft-
ast eiginkonan, hefur reynzt ó-
fallið til þess að fara með pen-
inga“, sbr. framanritað).
(Um yfirstéttafólk þurfum við
ekki að ræða. Það er ekki til á
íslandi).
Það er ekki óheyrt, að konur
séu svo fullkomlega óvitandi um
fjárhag heimilisins, að þær komi
algjörlega af fjöllum, þegar mað-
urinn fellur frá, og viti þá ekk-
ert, hvernig fjárhagslegar að-
stæður eru.
Það er ekki óheyrt, að konur
manna klappi saman lófunum af
fögnuði, þegar þeir koma með
uppþvottavél og „gefa þeim“ —
svona óforvarandis — en pen-
ingarnir fyrir vélinni eru teknir
úr sameign þeirra hjóna.
Það er líklega kvenfólki í blóð
borið að látast eins og að líkna!
Ég hef heyrt því fleygt, að sum-
ar konur beri ekki við að koma
nálægt mönnum sínum öðru vísi
en að loka augunum og ímynda
sér, að þeir séu þrælahaldarar
sunnan úr Afríku. Það er eins
og segir í kvæðinu: „When we
kiss, do you close your eyes,
pretending that I am someone
else“!
Mér er ekki grunlaust um, að
læknar og sálfræðingar hafi á
sínum snærum nokkuð stóran
hóp, sem þeir kalla „hysterískar
kellíngar“. Og þótt þeim kunni
að missýnast um slatta, sem ef
til vill lumar á líkamlegum sjúk-
dómi, hvernig stendur samt á
þessu fasta hugtaki? Ég læt ykk-
ur um að svara.
Hafa þá goðsagnirnar engu
hlutverki að gegna? — Vissu-
lega. Kona í nútímaþjóðfélagi •—
eins og fólk á öllum tímum —
vill gera það sem ætlazt er til
33