Samvinnan - 01.08.1969, Page 41

étinn, vegna þess að honum hafði ekki lærzt
að grípa til andlegra vopna.
Vinur Hemingways, A. E. Hotchner, lýsir
hinu dapurlega lokaskeiði í bók sinni
„Papa Hemingway":
23. apríl hringdi Mary Hemingway til
hans frá Ketchum og skýrði honum frá því,
að Ernest hefði reynt að skjóta sig með
veiðibyssu. Hann lægi nú á sjúkrahúsinu í
Sun Valley. Það sem eftir var dagsins var
árangurslaust reynt að telja hann á að láta
leggja sig inná Mayo-sjúkrahúsið. Hann
kvað það ekki borga sig að lifa lengur. Hann
hefði gefizt upp. Þessvegna vildi hann
binda enda á alltsaman.
Næsta dag hringdi Mary aftur. Hún var
alveg frávita, enda var það sem hún hafði
þolað martröð líkast. Það byrjaði á því að
einkalæknir Hemingways hafði á endan-
um getað sannfært hann um að honum
væri fyrir beztu að láta leggja sig inná
Mayo-sjúkrahúsið. Send voru boð eftir
leiguflugvél, og Ernest sagði rétt áður en
leggja átti upp, að hann þyrfti að sækja
eitthvað smávegis inní húsið. Þau óku til
baka. Við dyrnar reif hann sig lausan,
skellti hurðinni að stöfum á eftir sér og
læsti. Einn nágranninn, Don Anderson, sem
hafði verið með þeim, skundaði kringum
húsið og inní skálann þar sem Ernest var
í óða önn að hlaða riffil. Don sló hann
niður og síðan urðu mikil átök áður en
Ernest lét byssuna lausa.
Daginn eftir, 25. apríl, hringdi Mary enn.
Ernest hafði aftur fallizt á að fara til Mayo-
sjúkrahússins. Flugvélin var þegar lögð af
stað til Rochester. Læknirinn og Don And-
erson höfðu farið með honum.
Eftir miðnætti hringdi læknirinn og
skýrði frá því, að hann hefði gefið Ernest
deyfilyf áður en þeir lögðu af stað, en samt
hefði hann rokið upp jafnskjótt og flug
vélin hóf sig til flugs, reynt að opna dyrnar
á henni og fleygja sér út. Hann var yfir-
bugaður og fékk stóran skammt af deyfi-
lyfi.
Flugvélin varð að millilenda í Casper í
Wyoming-fylki vegna vélarbilunar. Þegar
þeir gengu frá flugvélinni gerði Ernest eina
tilraun enn. Hann reyndi að ganga á eina
skrúfu vélarinnar, sem var í fullum gangi,
en Don Anderson, sem hélt í hönd hans,
gat kastað sér milli hans og skrúfunnar, og
lá nærri að hann stórslasaðist sjálfur.
Seinna, þegar flugvélin var stödd yfir Suð-
ur-Dakota, lét Hemingway sem hann svæfi.
En skyndilega stökk hann upp og reyndi
öðru sinni að komast útúr flugvélinni.
í lok júní sendu læknarnir á Mayo-sjúkra-
húsinu skilaboð þess efnis, að Ernest mætti
fara heim. Mary leigði sér bíl og þau óku
í þrjá daga um Norðurríkin, heim til
Ketchum. Ernest virtist vera í góðu skapi.
Fyrsta kvöld hans heima héldu þau hátíð-
legt með veizlumáltíð, og Ernest tók meira
að segja undir þegar Mary söng einn af
eftirlætissöngvum hans. Snemma næsta
morgun kvað við skot í húsinu, áður en
Mary var komin á fætur .,.
Blaðamaður spurði einu sinni Hemingway
í blaðaviðtali: — Hvað finnst yður um dauð-
ann?
— Dauðinn er nú ekki annað en hóra,
svaraði Hemingway.
Hvað sem hann hefur átt við með því. ♦
HARMLEIKUR
sem hefur skilið eftir sig spor hjá flestum
rithöfundum nútímans, verður að teljast
helzti verðleiki hans. íhugun og rökræða
voru hvorteðer ekki hans sterku hliðar.
í samtali við Ava Gardner, sem var kona
hylki, sem gat ekki lengur látið ölvast af
skynheimi og athöfnum. Á Suðurhafseyjum
segja innfæddir: „Éttu lífið, því annars étur
lífið þig.“ Þegar tennur hans voru ekki
lengur nægilega hvassar, var hann sjálfur
ingway sleginn í gólfið af „horkranganum"
Scott Fitzgerald, og þessi ósigur varð þess
valdandi að Hemingway vildi hvorugan
þeirra sjá það sem eftir var ævinnar.
Þráttfyrir þessa rómantísku og strákslegu
sýn á lífinu verður að sjálfsögðu ekki ann-
að sagt en Hemingway hafi haft mikil áhrif
á bókmenntir samtíðar sinnar og seinni
tíma. Hann sló til dæmis í eitt skipti fyrir
öll föstu því sem Jack London hafði riðið
á vaðið með: að bókmenntirnar yrðu að
fara útúr ofnkróknum, að rithöfundarnir
ættu að leita sjálfs lífsins — að þetta veitti
þeim mestan styrk. Jack London fór að
vísu líka í hundana, en hann brann upp á
eigin verkum, svo ströng sem starfsáætlun
hans var, þar sem afturámóti Hemingway
sveik lit og varð að gerast sinn eigin böð-
ull.
Þessi „rykþurrkun" af bókmenntunum og
einkanlega hinn knappi og þandi stíll hans,
að hans skapi afþví hún elskaði Spán einsog
hann og hafði aukþess fengizt við nautaat,
sagði hann árið 1959:
„Sálfræðingurinn minn heitir „Corona
númer þrjú“ og er ferðaritvél. Þar losna
ég við allt sem ólgar innra með mér. En
ég skal segja þér eitt, jafnvel þó ég sé
ekki einn þeirra sem trúa á sálgreiningu:
Ég ver bölvanlega miklum tíma til að drepa
villidýr og stórfiska — til að komast hjá
að drepa sjálfan mig. Þegar maður gerir
uppreisn gegn dauðanum, einsog ég geri
uppreisn gegn honum nú, verður honum
fróun að drepa.“
Hann hélt að hann fengi unnið bug á
dauðanum með því að berjast við hann, en
hann slapp ekki svo auðveldlega. Hann fékk
ekki að deyja í baráttu við sinn innri mann,
við tómleikann sem hann hafði ævinlega
reynt að flýja. Hann varð að lifa það að
sjá sjálfan sig sem hrörnandi, vanburða
41