Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.03.1914, Page 15

9
fundi er svipað að segja. Menn koma þangað fyrirfram
ákveðnir að stefnu og greiða atkvæði og tala eins og
málstaður þeirra væri óyggjandi sannindi.
Næst má telja barnafrœðsluna. Hún á að ná til allra
og gerir það að nokkru. En hvernig sem að væri far-
ið, gætu barnaskólarnir aldrei búið þjóðina undir nú-
tíma-fjelagslíf. Börnin skilja ekki vegi og þarfir fullorð-
inna manna. Börn, innan fermingaraldurs, skilja ekki og
unna ekki, að kalla má, öðru en því sem sýnilegt er og
áþreifanlegt. F*au geta lært að lesa, skrifa, teikna, syngja
og vinna. Pau meta ferðasögur og ævintýri. En hver vill
láta börn, innan 14 ára, skilja til gagns atvinnumál,
menntamál, fjelagsmál, stjórnarfarslýsingar og því um
líkt? Pað er ómögulegt, nema við sárfáar undantekning-
ar. Og að reyna að fræða börn um slík efni, áður en
þau eru vöknuð til áhugamála fullorðinna manna, erfyrst
og fremst gagnslaust, því að ekkert verður eptir, og það
er meira að segja skaðlegt, eptir flestum atvikum, því
börnin fá langvarandi óbeit á þeim fræðufri, sem þau
verða nauðug að fást við. Mönnum hefur illa yfirsjest í
þessu atriði í fræðslumálalöggjöf okkar. Mörg atriði landa-
fræði og sögu, sem nú eru kennd börnum, til að gera
þau að betri borgurum, er verri en til einskis. Nefni eg
þar fyrst til allt sem lýtur að landsstjórn og lagasetn-
ingu. Sumir mundu vilja telja unglinga- og alþýðuskóla
okkar frekari bót í þessu efni. F*eir gætu óneitanlega
verið þaö. En fyrst og fremst ná þeir ekki nema til ör-
lítils hluta af þjóðinni og í öðru lagi eru þeir almennir
ýrœðaskólar, nokkurskonar framhald af barnaskólunum,
Til þess að veita samvinnumenntun, þyrftu þeir að vera
sjerskólar, þyrftu að láta allt skólastarfið stefna í eina átt:
að gera borgarana hæfa til frjálsrar samvinnu.
Ekkert sýnir betur hve ófrjóir alþýðuskólar okkar hafa
verið og eru í þessu efni en það, að næstum allir helztu
forgöngumenn frjálsrar samvinnu, okkar á meðal, eru
sjálfmenntaðir menn, sem eiga náttúrugáfum og anda