Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.03.1914, Síða 74

68
var varla teljandi áður. Með þessu var einnig fyrsta veru-
lega byrjunin gerð til þess, að fá landbúnaðarvörur borg-
aðar með peningum, í stað búðarvarnings. Leið þá eigi
löng stund til þess að sunnlenzkir bændur tóku að selja
ull og hross fyrir peninga og síðast sláturfjenað, milli-
liðalaust, eptir sörpu meginreglum og gildandi voru við
söluna á smjörinu og verkun þess. Með starfsemi rjóma-
búanna breyttust þannig almennir verzlunarhættir land-
bænda í eðlilegra og betra horf.
Rjómabúin í austursýslunum halda enn sæmilega í
horfið, þó þeim hafi heldur fækkað annarstaðar. Bændur
líta svo á — og það með rjettu —, að verði rjómabúin
lögð niður, þá falli smjörið, jafnskjótt, stórmikið í verði
í útlöndum, og seljist þar þó með naumindum; innlendi
markaðurinn verði ónógur og verðlágur. Kúabúin eru
víða svo stór á Suðurlandi að mikið smjör verður af-
gangs frá heimilisþörfum. Fráfærur tíðkast þar einnig
mjög víða, einkum á landrýmisjörðuin. Af þessum ástæð-
um er nauðsynlegt að geta haldið við sæmilegum mark-
aði fyrir smjörið. Menn halda því fast við rjómabúin og
vanda allt, sem að rekstri þeirra lýtur. Sambandsfjelag
búanna hefur starfað í nokkur ár og komið miklu góðu
til leiðar í ýmsum atriðum.
Síðast liðið ár var smjörverðið með lægra móti, en þó
það hækkaði eigi aptur, var ekki að heyra að bændur
mundu láta það draga úr fylgi sínu við rjómabúin, nje
heldur hitt, þó kjötmarkaður hjeldist víðlíka og síðustu
árin, svo þess vegna virtist ábatavænlegra að snúa sjer
meira að kjötframleiðslu, en minnka mjólkina. Margar
jarðir eru betur lagaðar fyrir kúabú en sauðbú, og svo
telja bændur kúabúin ómissandi til að viðhalda túnrækt-
inni og auka hana, sem nú er mikið áhuga- og fram-
kvæmdarmál sunnlenzkra bænda.
3. Sláturýjelag Suðurlands er yngsta samvinnufjelag
Sunnlendinga og um leið hið yfirgripsmesta. Manni kem-
ur til hugar að reynslan og æfingin í samvinnumálum