Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.05.1917, Side 17

15
ur gegn félögunum meðal viðskiftamannanna. Ætli þau'
stæðist það?«
»Það hafa þeir aldrei þorað, og þyrðu aldrei. Það'
eru fæstir af þeim svo skyni skropnir, að þeir viti ekki-
að það vopn gæti snúist gegn þeim sjálfum, því að alt
sera vekur athygli manna á eðli viðskiftanna, eða knýr
þá til samanburðar á ýmsum viðskiftakjörum, yrði að-
jafnaði félögunum í vil. Nei, þeir hafa svei mér vit á
að halda þeim mönnum sem þeir skifta við, sem allra
fáfróðustum um öll viðskiftalögmál. öll þeirra upp-
fræðsla liggur í auglýsingum, sem þó koma hver á móti
annari, ef að er gáð«.
— Samtalið varð auðvitað lengra og itarlegra, og
það gaf mér tilefni til ýmsra hugleiðinga eftir á.—Eg
sá i hendi mér, að alt það, sem eg hafði borið fram sem
neyðarúrræði fyrir félagssamtökin, ef að krepti, voru
ótvíræðar lyftistengur fyrir vöxt þeirra og viðgang,
hvenær sem þau tæku til að nota þær, og hvort sem
þau væru neydd til þess eða ekki.
En er þá harðvítug samkepni nauðsynleg, þrátt
fyrir alt? Er það nauðsynlegt að keppinautar vorir
sameini sig gegn oss, til þess að vér vitum hvaða kraft-
ar í oss búa og neyði oss til að gera það, sem oss væri
ávalt fyrir beztu?
Það væri undarleg ályktun og íhugunarverð.
En er yfir höfuð vert að bíða eftir því, að samtök
kynnu að verða hafin gegn oss? Allar styrjaldir kosta
þó fé og krafta — líka fyrir þá sem sigra — og er þá
ekki bezt að vígbúast svo vel, að ekki verði á oss ráð-
ist — ekki vígbúast með herliði eða skotvopnum, heldur
með haldkvæmum fyrirtækjum í þjónustu þessarar hreyf-
íngu, sem geri starfrækslu hennar óháða og sjálfstæða.
En hún er líka orðin það »ríki í ríkinu«, sem getur
lagt hnefann á borðið, ef á herðir.
J. Crauti Pétursson.