Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.05.1917, Síða 35

33
•selt olíuna, hefði það auðvitað getað fært hana eitthvað
niður, heldur en að láta tunnurnar leka henni vetrar-
langt, en það hafði ekki Jund til þess, sem ekki var
von. Steinolíufélagstunnan hefði alt af orðið krónunni
ódýrari, og ef fólkið sæi ekki hag sinn í því að nota
þessa hjálp til þess að létta af einokuninni, þá það um
það.
Og hvernig fór ekki. Fiskifélagið stórtapaði á til-
rauninni, mest fyrir það, hve olian ódrýgðist við bið-
ina. Loksins gekk hún þó út, eitthvað niðursett að
visu. Og hvað skeði þá? Hið ísl. steinolíuhlutafélag
hugsaði sér að bæta sér upp tjónið, sem samkeppnin
Ihafði bakað því, og setti verð steinolíutunnunnar sam-
stundis upp í 45 krónur, og enn hækkaði það stein-
olíuna mikið, þvi nú var samkeppninni lokið og Fiski-
félagið gerir víst seint aðra tilraun til þess að skapa
hana.
Þetta er því miður ekki í eina skiftið sem smá-
■sálarskapur fjöldans, tilhneigingin rótgróna um að spara
eyrinn en kasta krónunni, liefir komið drengilegri við-
leitni um umbætur á sviði verzlunarinnar á kné. En
þó er það að því leyti eftirtektarvert, að hér átti þjóðin
í heild sinni sök á, þarna var verið að vinna fyrir
hana alla, og því meir um vert hve illa tókst, heldur
en þegar freistað er að bjarga afskektum bygðarlögum,
sem sakir staðhátta hafa farið á mis við hagnað sam-
keppninnar og átt við kúgun einstakra verzlana eina
að búa árum saman, en hve margur maðurinn hefir
ekki farið flatt á slíkurn drengskapartilraunum, þvi að
þá hefir sama sagan endurtekið sig, einokunarverzlan-
irnar »sett niður« og fólkið notað sér stundarhagnaðinn.
Annars er það eigi með öllu ólíklegt að áhrifa frá
margra alda einokunarkúgun gæti hjá þjóðinni með
þessum hætti. En hugsunar- og skilningsleysi legst þá
vissulega á sveif með þeirri úrkynjun. •
3