Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.05.1917, Side 69

67
manna, innlendra og útlendra. 0g þó eru félögin enm
þá eins og dropi í hafinu hér á landi, og geta ekki
fært út kvíarnar til muna fyrir skorti á nýjurn starfs-
mönnum. Gömlu foringjarnir komast ekki yfir mikið
meira en það, sem þeir nú hafa að sinna. Mér dettur
í hug eitt dæmi, sem bregður ljósi yfir það, hvað vönt-
urn’n á samvinnuskóla er almenningi dýi', eins og nú er
komið málum. Við einn litinn fjörð hér á landi er dá-
lítið þorp og nokkurt upplendi. Viðskiftaveltan ea. 150
þús. kr. árlega, öll í höndum einnar verziunar, lítt
ræmdrar. Nákunnugur maður úr þessu bygðarlagi full-
yrðir, að mjög væri auðvelt fyrir heilbrigt kaupfélag,
að ná því sem nær allri veltunni í sínar hendur. Enn-
fremur að leiðandi menn bygðarinnar hafi nú og um
nokkur undanfarin ár haft sterkan hug á að stofna
kaupfélag, en ekki getað neinu til vegar komið, af því
að þá vantaði starfsmann, sem þeir tréystu. Nú er það
alkunna að kaupfélög, sem rekin eru með ráðvendni
og dugnaði, spara viðskiftamönnum sínum tíunda hluta
af ársveltunni, borið saman við kaupmannaverzlun.
Fyrir þetta umrædda hérað er árlegt tjón af kaupfé-
lagsleysinu alt að 15,000 kr. Þó er þetta afskektur út-
kjálki, sem flestir íslendingar muna naumast eftir, nema
meðan þeir eru að læra landafræðina. En hvað mundi
þá hagnaðurinn í stóru héruðunum, þar sem enn er
kaupfélagslaust eða sama sem? Og hver mundi hagn-
aðurinn á öllu landinu, ef þjóðin yrði alt í einu svo
viti borin að koma allri sinni viðskiftaveltu í hendur
samvinnufélaga ?
Væntanlega sýna þessi dæmi, að þjóðfélaginu ber
fullkomin skylda til að styrkja skóla handa samvinnu-
mönnum, ekki einungis eins vel og kaupmannaskólann,.
heldur betur, ef samvinnumenn sæu ástæðu til að krefj-
ast þess. Astæðan liggur í augum uppi, að sú stofnun,
sem vinnur að því að bæta lífskjör alkar þjóðarinnar,
er meira virði fyrir almenning heldur en stofnun, sem.
5*