Andvari - 01.06.1964, Page 73

ANDVARI
SKJÖL UM SKIPTI Á ÍSLANDI OG NORÐUR-SLESVÍK ÁRIÐ 1864
71
ÞýSing:
I.
En ef fyrrnefndar liugleiðingar skyldu
ekki nægja til þess að koma Bandamönnum
í skilning um, að hin suðlægari landamæri
eru í raun og veru hin hagfelldustu, þá er
stjórn konungs reiðuhúin til að færa frekari
fórnir.
Hinum konunglegu fulltrúum er heimilað
að reyna, í trúnaði og svo sem það væri
þeirra eigin hugmynd, hvort framsal á einni
eða öllum þremur hinna vesturindísku eyja
gæti aflað Danmörku Bov-landamæralínunn-
ar eða máski landamæralínunnar sunnan
Flensborgar og Tönder. Enn hefur stjórn
konungs ekki tekið neina fullnaðarákvörðun
í þessu efni, en það væri ekki ómögulegt að
liægt væri að bera fram slíkt tilboð, ef
ástæða væri til að ætla, að einhverju veru-
legu yrði með því framgengt.
Einnig hefur sú hugmynd komið frarn í
Leyndarríkisráðinu að láta ísland af liendi,
sérstaklega til að fá síðastnefnda landamæra-
línu (en þó að sjálfsögðu svo, að hin fyllsta
trygging yrði fyrir því að varðveita þjóðerni
landsins og þjóðlegar stofnanir). Meðlimir
ráðuneytisins hafa að vísu ekki enn getað
ráðið það við sig að mæla með því við Hans
Hátign að gera slíka ráðstöfun, því að þeir
finna, að ekki aðeins dönsk þjóðemisvitund,
heldur einnig norræn og sérstaklega norsk,
muni verða mjög lostin ef afhenda á land,
sem skipar svo ágætan sess í sögulegri til-
vem Norðurlanda. En áður en nokkur fulln-
aðarákvörðun verður tekin í þessu efni, hef-
ur ráðuneytið þó talið það skyldu sína að
leita álits hinna konunglegu fulltrúa, í full-
um trúnaði og á reynslu hyggt, hvort nokk-
uð verulegt fengizt áunnið með slíkri fórn.
Það leiðir af sjálfu sér, að ef yrði úr afhend-
ingu þessara landa mundi stjórn konungs
framselja þau þýzku stórveldunum, svo að
þau mættu ráða yfir þeim að fullu frjáls-
ræði, sem sagt ef til vill þeim til heinna
liagsbóta.
i i
II.
Afrit af trúnaðar-orðsendingu til hinna
konunglegu fulltrúa við friðargerðina í Vín-
arborg, hinn 18. ágúst 1864.
Auk þess sem komið hefur til álita að af-
henda vesturindísku eyjarnar gegn jafnvirði
í Norðurslesvík, svo sem getið er um í hinni
ýtarlegri orðsendingu, er hinir heiðruðu
herrar fá í hendur í dag, hefur sú hugmynd
vaknað í Leyndarríkisráðinu, að Bandamenn
kynnu kannski að veita Danmörku landa-
mæralínuna sunnan Flensborgar og Tönder,
ef ísland yrði afhent þeim til frjálsra um-
landi á þessari eyju, sem skipar svo mikil-
vægan sess í sögulegri tilvem Norðurlanda,
þó ekki komast hjá að ljósta sárlega danska
ráða. Sjálfsagt er hægt að bera fram mikil-
væg rök gegn slíkri fórn. Því að þótt gerðar
yrðu öruggustu ráðstafanir til þess að tryggja
íslendingum þjóðerni þeirra og sérstaklegu
stofnanir, mundi framsal í hendur Þýzka-
þjóðemisvitund, og þó ekki síður þjóðernis-
vitund Norðurlanda og einkum Norðmanna,
en þeim er ísland mjög nákomið fyrir tengsl
margra alda. Án þess að eg þori sem sagt
að fullyrða, að menn hér fyrir nokkurn mun
muni ráða það af að afhenda ísland, álítur
ráðuneytið þó, til þess að geta kannað málið
að fullu, að því beri að biðja hina heiðruðu
herra að segja álit sitt á því hvað unnizt
gæti varðandi ákvörðun landamæranna með
slíkri afhendingu, en með fullri leynd og
eftir að hafa leitað hófanna um þetta með
þeim hætti sem vera ber....
III.
Árið 1864, fimmtudaginn 18. ágúst, kom
Leyndarríkisráðið til fundar í höll Hans Há-
tignar og undir forsæti Hans Hátignar.
Quaade ráðherra var ekki viðstaddur.
Þegar lesinn hafði verið upp 1. kafli í
uppkasti orðsendingarinnar, sem fram var
lögð, gat ráðherrann Moltke greifi þess, að
hann yrði að samþykkja uppkastið að sínu
leyti.
Innanríkisráðherrann gat þess, að hann
væri í höfuðdráttum algerlega samþykkur
uppkasti því, sem lagt var fram. Aðeins
fannst honum varhugavert að nefna ísland
sérstaklega meðal þeirra landshluta, sem
maður sé fús til að láta af hendi; annars
vegar áleit hann sem sé ekki að það muni
stoða neitt að bjóða þennan landshluta, hins
vegar muni þetta, er kunnugt verður að til-