Andvari

Árgangur

Andvari - 01.06.1964, Síða 84

Andvari - 01.06.1964, Síða 84
82 ERIK S0NDERHOLM ANDVARI ur margar skáldsögur, mjög misjafnar að gæðum, en 1958 náði hann sér niðri með „Lyksalighedens 0“, um það hvernig dauð- inn tvístrar veröld barnsins. Hann hefur þó ekki enn staðið við þau fyrirheit, sem þessi bók gefur. Meðal hinna allra yngstu höfunda skal ég einkum nefna Peter See- berg fyrir tvær góðar sögur, „Biperson- er“ og „Fugls féilc' (1958) og Mogens Jacobsen fyrir söguna „Lysende spor“. f sama flokki ber að telja Poul Vad; í sög- unni „De npjsomme" (1960) tekst hon- um prýðilega, eins og Seeberg og Mogens Jacobsen, að gera grein fyrir hinni and- lega þurftarlitlu æsku í velferðarríki nú- tímans. Meðal skáldsagnahöfunda allra síðustu ára skal ég að lokum staldra við hjá Henning Ipsen; hann er miklum hæfi- leikum gæddur, og skáldsögur hans tvær, „Det herrens ár“ (1959) og „Skrænten ved havet“ (1960), spá góðu um framtíð- ina, og Leif Panduro, sem er húmoristinn meðal ungu mannanna. Áður en við ljúkum þessari yfirreið meðal prósaskáldanna, mundi þó vera réttast að beina athyglinni að tveimur flokkum rithöfunda, nefnilega smásagna- höfundunum og ritgerðahöfundunum. Meðal smásagnahöfundanna er sérstök ástæða til að nefna Leif E. Christensen (1924) og bók hans „Tyven i Tj0rnsted“ (1951) og Villy Sörensen (1929) og bæk- ur hans „Sære historier" og „Ufarlige historier", sem reyndar eru nógu hættu- legar, t. d. hin meinháðska saga Soldat- ens juleaften. Loks er svo Carl Bang (1926), sem reynt hefur árangurslaust að skrifa skáldsöguna um kynslóð sína, en aftur á móti gcfið út nokkur framúrskar- andi smásagnasöfn. Meðal ritgerðahöfunda skal ég ekki nefna nöfn, þar sem slík ritstörf ber í rauninni ekki að flokka með fögrum bók- menntum. En ritgerðarformið á sér mjög sterka hefð í Danmörku allar götur siðan á Holbergs dögum, og ef til vill er það meira undir frönskum en enskum áhrif- um. Margir beztu vísindamenn vorir, eins og t. d. Georg Brandes, hafa notað þetta smáa, glæsilega form, sem er svo ótrúlega kröfuhart við sína menn, með hárri list og leikni, og á þessari öld hafa fleiri og fleiri höfundar unnið frábær afrek á þessu sviði. Það er því litlum vafa bundið, að síðustu 25 árin í dönskum bókmenntum hafa látið eftir sig fleiri góð ritgerðasöfn en nokkurn tíma áður hafa sézt. Eftir- stríðsárin hafa verið hagstæð rökræðu- prósanum, og þegar litið er í heild á allar bókmenntir í óbundnu máli, er útkoman næsta góð. IV Eins og þegar hefur verið að vikið, var það ljóðið, sem ríkjum réð sem bókmennta- form á stríðsárunum og fyrstu árunum eftir strið. Og þetta á jafnt við um skáld- in sem allan almenning, og sést það bezt af því, að ljóðmæli ungra skálda hafa komið út í tveimur og þremur útgáfum, og næstum öll hafa þau getað gefið út heildarscfn kvæða sinna eftir 10—15 ár og jafnvel selt þau í mörgum útgáfum. Þegar í stríðsbyrjun skaut upp heilum hópi ljóðskálda, og árið 1948 sameinuðust þau um tímaritið „Heretica“, því að flest þeirra höfðu nokkurn sameiginlegan brag og skylt lífsviðhorf, þrátt fyrir margt sem á milli bar. í inngangi hér að framan hcf ég stuttlega gert grein fyrir grundvelli þessara skálda og skal ekki fjölyrða frek- ar um hann hér. Þó skal lögð á það áherzla, að öll voru þessi skáld feikna vel lcsin og ágætlega heima í útlendum nú- tímaskáldskap, og fyrirmynda þeirra er að leita í Englandi og Ameríku (Eliot, Au- den, Pound, Joyce), í Þýzkalandi (Brecht, Gottfried Benn, Rilke), í Frakklandi (Supervielle); sænsku fimmtatugsmenn- irnir höfðu og haft mikil áhrif á þá, og
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.