Andvari - 01.06.1964, Side 99

ANDVARI
ÍSLENZK ÞJÓÐMÁL 1850—52
97
þjóðkjörnum mönnum, og grauturinn um neitunarvald konungs er nokkuð skrítinn,
og mun Repp ekki lengi láta út á hann með þeim.
Eg læt yður vita í kyrrþey, hvorja 3 menn ég kýs í áðurnefnda sýslu- eða kjör-
dæmisnefnd. Það verður herra sýslum. L. Th., og hefi ég sagt honum það, og er ég
ekki vonarlaus um hann, ef aðrir tilteknir menn eru samsíðis kosnir, nl. sira B. á
Hólurn og sira J. Reykjalín á Ríp. Ef hann hefur heilsu, þá ætla ég hann ekki síztan
vera. En ekki er ég neitt vissari um, að betur takið (svo) þó tveimur sé viðbætt miður
hæfum eða ókenndum, með þvi, að málefnið síðan ætti að skoðast frá nefndinni út-
búið af lum eða 2ur mönnum úr öllum hreppum sýslunnar...........
Ég veit þér viljið vita, hvor sá er, sem niður rífur grundvallarlaga frumvarpið í
Lanztíðindunum. Það er að sögn justitiarius Sv.björnsen. í Þjóðólfi sjáið þér niður-
rifna ritgjörð prestaskólakennendanna. En það gjörir undir nafninu ,,Jeg“ Halldór
Friðriksson latínuskólakennari. Forsvarsmynd prestaskólakennendanna, er á prenti
útgengin og sendi ég yður til gamans 1 blað af því með hinu fyrrtalda.
Forlátið hasthrip þetta, sem endast með forlátsbón og óskum allra heilla af yðar
þénustu skb. vin J. Samsonssyni.
Keldudal þann 5ta oktobr. 1850.
P.S. Eg fel einungis yðar eigin fyrirsjón, hvort þér viljið kveðja prestana í Holts-
hreppi yður til aðstoðar, eins og gjört er í öðrurn hreppum, einkum hvar hreppstj.
eru daufir í framtaksseminni.
Heiðraði vinur! Keldudal, þann 27. sept. 1851.
Kollóttur og afsleppur varð þjóðfundur vor í Reykjavik í sumar eins og við mátti
búast, því allar bendingar tímans vísuðu til, að svo eða verr mundi fara. Þingið
byrjaði að vísu þann 5. júlí með þeim hætti, að þjóðfulltrúar heimtu það fram af
stiftamtm. Gr. Trampe. En þar eð þennan vantaði þar til opinbera constitution og
frumvörp stjórnarinnar, þá lét hann nauðuglega til leiðast að gegna sem konungsfulltr.
Varð þá samkomulag þingsins og hans að taka til umræðu kosninga1 og þingskapa-
lögin, þau er verða skyldu fyrir eftirtíðina. A þessu máli treindist þeim afar lengi.
Hinir 'konungkjörnu menn voru hinum lítt fylgisamir sagðir í þessu máli og þóttu
mjög erfiðir hvarvetna, ekki sízt dr. P. Pétursson, en síra Halldór varð þjóðkjörnum
mönnum fylgisamastur í verzlunarmálinu sérdeilis, og um þetta mál er mér til frá-
sagna lítið meira kunnugt.....J)
Nú kom þriðja málefnið til umræðu á marga vegu, nl. stjórnarskipunarmálið.
f það var kosin níu rnanna nefnd, sem eftir venju komst til samþýkktar um að semja
álit sitt og framleggja það fyrir forsetann kammerráð P. Melsted og þingið, sem óg
konungsfulltr. En þó ég hafi í skyndingu séð ályktunaratriði nefndarálitsins, þá get
ég ekki í réttri röð frá þeim sagt og læt því nægja að geta þess, að það hafði allt aðra
stefnu en frumvarp stjórnarinnar, sem meira var innifalið í breytingum en bótum,
margbrotið og óljóst að mér virtist. En nefndarálitið var ljósara, fáorðara og miklu
yfirgripsminna og að því leyti ekki nema teksti til að leggja út af og auka í meðferð-
inni til þess að það gæti heitið stjórnarskipun, og hefur nefndin líklega vænt eftir
1) Punktalína merkir, að bar sé fellt niður úr bréfunum.