Andvari

Árgangur

Andvari - 01.06.1964, Síða 120

Andvari - 01.06.1964, Síða 120
VAGN B0RGE: Leikrit Guðmundar Kamban Önnur grein. 1. KONUNGSGLÍMAN. Guðmundur Kamban fæddist á Álfta- nesi í nágrenni Reykjavíkur 1888. FaSir hans var kaupmaður. í skáldsögunni Ragnar Finnsson lýsir skáldið ýmsu frá uppvaxtarárum sínum á íslandi og há- skólaárunum í Kaupmannahöfn, en þar lagÖi hann stund á bókmenntir og heim- speki á tímabilinu 1910—1914. Hann fór til Bandaríkjanna 1915 og dvaldist þar til 1917. í Bandaríkjunum mun hann m. a. hafa kynnt sér amerísk fangelsi. Því næst snýr hann til Danmerkur og starfar sem leikstjóri við Dagmarleikhúsið (1920 —21), Folketeatret (1922—24) og Kon- unglega leikhúsið (1931—33). Flann gisti síðan London, París og Berlín og freistaÖi þess að verða sá víðfrægi heimsborgari og listamaður, sem hann hafði dreymt um; og það hefði liann getaÖ orðið, ef stjórn- málaástandið í Evrópu hefði ekki komið í veg fyrir það. Með leikritunum Konungsglíman (1913), Marmara (1918) og Vér morð- ingjar (1919), sem tekin verða til með- ferðar í eftirfarandi grein, tókst honum með harðri baráttu að efna þau loforð, sem hann hafði gefiÖ með frumsmíðinni, Ilöddu Pöddu. Kamban öðlast viðurkcnningu og vinn- ur sér virðingu sem listamaður, en hon- um heppnast samt ekki að verða höfund- ur verka, sem sífellt eru tekin til flutn- ings, eins og hann hafði kosið, og sem leikstjóri nær hann, þrátt fyrir sigra sína, vart föstum sessi í leikhúsheiminum. LIiS dula geð hans og fólgna hlýja, sem vinir hans einir þekktu, og duttlungar hans og hvassyrÖi gerðu það að verkum, að hann var álitinn erfiður viðskiptis, fráhrindandi og hrokafullur, skáld, sem frekar væri hægt að virða en unna. Hversu rangur og yfirborðslegur þessi dórnur var, skilja þeir bezt, sem þekktu hann af eiginreynd, og hinir, sem lesa sjálfsævisögukaflana í verkum hans, því þar birtist tilfinninga- næmi og hreinlyndi. Sem barn vildi hann vera góður, sem drengur, unglingur og fullorÖinn maður var hann djúpt særður af hörku og hugsunarleysi mannanna. Af þeim grunni rísa hinar átakanlegu fang- elsislýsingar í Ragnari Finnssyni. Kamb- an þráði alúð, skilning og viðurkenningu og mun eflaust hafa verið haldinn meini minnimáttarkenndarinnar. Hann var efni í mikinn rithöfund og leikhúsmann á heimsmælikvarða, en auðnaðist þó ekki að sjá drauma sina rætast; orsakarinnar er m. a. að leita í þeim hömlum, sem eiga sér rót í vitund fslendingsins: hann veit sig kominn af lítilli þjóð, sem þó fóstrar menningu og elur með sér þrá til lista á borð við stórþjóðir. Við lestur skáldsagna Kambans, Ragn- ars Finnssonar og Þrítugustu kynslóðar- innar, finnur maður aftur og aftur hina heitu ást skáldsins á ættjörðinni og út- þrána, löngunina burt frá Sögueynni. í
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144

x

Andvari

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.