Andvari - 01.10.1967, Side 93

ANDVAHI
SUMAR Á SAURUM
195
ekki liafa viljað taka neina borgun fyrir
dvöl Jónasar um veturinn, enda hafði
hann boðið honum til sín og Jónas unnið
með honum að miklu verki, sem báðir
gerðu sér miklar vonir um. Ekki virðist
fjárhagur skáldsins samt hafa vænkazt
til muna, eftir því sem ráða má af bréfi
því, er Jónas skrifar Konráði Gíslasyni
um það leyti, sem hann tekur sig upp
frá Sórey og heldur til Kaupmannahafn-
ar. Bréfið er dagsett 2. maí 1844. Þar
segir:
. . . Nú er einungis efnið miðans að
láta yðar hávelborinheit vita, að þú munt
mega búast við að fá að sjá framan í
andlitið á mér á mánudagskvöldið kem-
ur, ef þú vildir virðast að vera viðstaddur
á póstgarðinum eitthvað stundu eftir mið-
aftan, þegar dagvagninn kemur. Finnur
skrifaði mér í gær „í mesta hasti“, að
þó að hann væri í peningahraki, réðst
hann í að senda mér hér með 10 dali í
von um endurgjald frá félaginu, til þess
að ég geti ferðazt inn fyrir til að vera
viðstaddur lagfæringu á öðrum fjórðungi
landsins. Nú komu raunar ekki þessir
10 dalir, en ég býst við þeim með næsta
pakkapósti (á sunnudagsmorguninn kem-
ur). . . .
Þetta vor, 1844, gerðist það, að vinur
og samstarfsmaÖur Jónasar, Steenstrup
lektor, var skyndilega kvaddur til að
fylgja krónprinsinum í för hans um Skot-
land og Færeyjar. Þessi tíðindi skrifaði
Steenstrup Jónasi til Hafnar nokkrum
dögum eftir að Jónas fór frá Sórey, (lík-
lega 9. maí). Tók Jónas fregninni vel og
gladdist yfir áformi vinar síns. Hann
segir m. a. í bréfi til Steenstrups 11. mai:
. . . Du kan tro det glæder mig ikke
lidet, at du kommer til at se Færöerne
under saa gunstige Omstændigheder. Jeg
haaber sikkert, at Synet af de islandske
Formationer skal vække og opfriske alle
dine Erindringer om de isl. Forhold og
blive til stor Nytte for Udarbejdelsen af
den geologiske Del af det paatænkte Ar-
bejde. . . .
En þetta ferÖalag Steenstrups varð þess
valdandi, að dvöl Jónasar í Sórey var
lokið að fullu og öllu. Svo virðist þó,
sem það hafi vakað fyrir honum að fara
aftur til Sóreyjar, þegar Steenstrup hefði
lokið ferðalagi sínu, enda segir hann
það berum orðum í áðurnefndu bréfi til
Steenstrups og einnig í bréfi til Páls
Melsteðs, dags. í Khöfn 5. júlí 1844. En
af því áformi varð aldrei. Og einn sól-
fagran dag í byrjun maí 1844 tekur
Jónas Hallgrímsson sér fari með dag-
vagninum og heldur aftur til Kaupmanna-
hafnar til rnóts við þau örlög, sem hon-
um voru þar fyrirbúin. Síðasti sólskins-
bletturinn í lífi hans var að baki og orð-
inn minningin ein.
IV
Enn er nýtt vor runnið við Eyrarsund,
vorið 1845, og glaðir vorvindar teknir
að þjóta í lundum Sjálands. Veturinn
hefur verið þjáðu og einmana íslenzku
skáldi þyngri í skauti en nokkru sinni
fyrr. Stórvirki Jónasar, Islandslýsingin,
er enn ófullgert og allsendis óvíst, hvort
hann hefur þrek né aðstæður til þess að
Ijúka því mikla verki nokkurn tíma. Það
fellur honum þungt. Hann hefur gert
sér það til afþreyingar stöku sinnum
þennan vetur að yrkja nokkur ljóð á ís-
lenzku, t. d. Stökur (Enginn grætur Is-
lending), A nýársdag 1845 og fleiri, og svo
hefur hann líka lokið við að fága Ferða-
lok, ljóðið yndislega um samfylgd hans
og ungrar, íslenzkrar stúlku norður fjöll
eitt unaðslegt, löngu liðið vor heima á
Islandi. En nú er líka skammt til hans
eigin ferðaloka, þótt hann viti það ekki
sjálfur, eða grunar hann það máski? Til