Andvari

Ukioqatigiit

Andvari - 01.10.1967, Qupperneq 96

Andvari - 01.10.1967, Qupperneq 96
STURLA FRIÐRIKSSON: Gras og grasnytjar Inngangur. Sólarljósið er sá orkugjafi, sem tendrar og viðheldur öllu lífi. Hér á norðurhveli veita sólargeislarnir að jafnaði fjórðungi úr kaloriu á fersentimetra hverja mínútu. Aðeins lítið brot af þeirri orku tekst græn- um plöntum að höndla og varðveita í lífrænu efni. Og fer þá eftir víðáttu gróðurhulunnar eða reyndar blaðgrænu- magni hvernig aðstæður eru hverju sinni til höndlunar og nýtingar á sólarorkunni. Grasætur notfæra sér síðan þessa orku, sem bundin er í plöntuvefjum, sér til upp- byggingar og viðhalds. Síðan taka kjöt- ætur og þar með maðurinn við, með því að neyta kjötsins af grasætunum og not- færa sér orku þess til síns viðurværis. I þessu orkuflæði milli sólar, plantna, dýra og manna fer ævinlega nokkur hluti ork- unnar í súginn sem hitaorka við öndun og umbreytingu efnis, þegar ein lífveran neytir annarrar. Kemur því ekki öll orka að gagni við uppbyggingu. Þannig er efnis- og orkumagn plantna mun meira en þeirra dýra, sem á þeirn lifa, svo og þeirrar þjóð- ar, sem fær viðurværi sitt af grasætunum. Á milli þessara hópa ríkir þó ákveðið hlut- fall. Ætti að vera unnt í afmörkuðu líf- félagi, svo sem er hér á landi, að meta og færa töluleg rök að því, hvernig þessu orkuflæði er varið og hvernig orkan nýt- ist hverri tegund. 1 eftirfarandi grein mun fjallað um þann innlenda gróður, sem íslenzkur landbúnaður hefur byggzt á undanfarnar aldir. Reynt verður að meta framleiðslu hans og nýtingu fyrir búsmala og þær breytingar, sem orðið hafa á gæðum og flatarmáli nýtilegs gróðurlendis. I ljósi þessa nytjagróðurs verður síðan leitazt við að skoða afkornu Islendinga. En þjóð- in hefur lengst af, að miklu leyti, byggt afkornu sína á grasnytjum á einn eða annan hátt. Grasnvtjar eru í víðum skilningi af- rakstur af gróinni útjörð og ræktuðum túnurn, og hafa tegundir grasa og hálf- grasa orðið þjóðinni nytjadrýgstar. Af- koma landsmanna hefur verið komin und- ir magni, gæðum og nýtingu uppskerunn- ar hverju sinni. Flatarmál gróðurlendis- ins, frjósemi jarðvegs og hlutdeild þeirra tegunda í gróðurlendinu, sem mesta og bezta uppskeru gátu gefið, voru þýðingar- miklir þættir, sem höfðu áhrif á magn og gæði uppskerunnar. Landsmönnum tókst að nokkru leyti að hafa áhrif á fram- leiðsluafköst gróðurlendisins til hins verra eða betra með rányrkju eða ræktun, en voru þó að mestu ofurseldir óviðráð- anlegum náttúruöflum. Nýting uppsker- unnar var tímabundin og fór meðal ann- ars eftir staðháttum, dreifingu bvggðar- innar, söfnunartækni, tegund búsmala og fleiru. En að baki þeim þátturn lá mis- lynt veðurfar, sem hinn mikli áhrifa- valdur. „Maðurinn er sem gras“ stendur í heil- agri ritningu, og Matthísas Joehumsson lætur Sigurð bónda í Dal segja, að fall-
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.