Andvari - 01.01.1991, Page 20

18
HALLDÓR l>ORMAR
ANDVARI
áhuga á þjóðfélagsmálum og hafði þá óbilandi skoðun að vísindarann-
sóknir og efling þeirra væru undirstaða velsældar í þjóðfélaginu.
IV. Nám og rannsóknastörf erlendis
Eftir að Björn Sigurðsson hafði lokið læknisprófi 1937 réðst hann sem
aðstoðarmaður til Níelsar Dungals prófessors á Rannsóknastofu Há-
skólans. Hann hafði þegar á námsárum sínum við læknadeild Háskól-
ans unnið að rannsókn á taugaveikifaraldri í Flatey á Skjálfanda. Hon-
um tókst að finna smitberann með sýklarannsókn sem hann
framkvæmdi á staðnum af mikilli hugkvæmni. Björn birti um þetta
grein í Heilbrigðisskýrslum 1936. Vakti hún athygli og ritaði Níels
Dungal síðar að sýnt hefði verið að hér var óvenjulega efnilegur upp-
rennandi vísindamaður, sem lét vel að fást við sýklarannsóknir.
Níels Dungal var vel þekktur og hafði gott samband við erlenda
starfsbræður sína. Þegar honum barst tilkynning um að ungum íslensk-
um lækni byðist styrkur úr minningarsjóði Ernsts Carlsens og konu
hans til náms og rannsókna í Danmörku hvatti hann Björn til að sækja
um styrkinn. Sýnir þetta hve mikla trú Níels Dungal hafði á vísinda-
hæfileikum Björns og er ekki ósennilegt að hann hafi beitt sér fyrir því
að Birni yrði veittur styrkurinn. Sjóðnum var ætlað að efla rannsóknir
á krabbameini og notaði Björn styrkinn til þess að leggja stund á
frumuræktun við Carlsbergfondets Biologiske Institut í Kaupmanna-
höfn. Forstöðumaður stofnunarinnar, prófessor Albert Fischer, var
heimskunnur vísindamaður og einn af brautryðjendum í rannsóknum
á frumum í frumurækt, en slíkar rannsóknir voru á þessum tíma erfiðar
og ekki á færi nema fárra rannsóknastofa. Voru slíkar rannsóknir þá
sem nú stundaðar til að öðlast skilning á eðli krabbameinsfrumna, auk
þess sem frumurækt var notuð til rannsókna á næringarþörf frumna og
efnaskiptum og að einhverju leyti til veirurannsókna.
Björn hófst handa við rannsóknir á lungnaþelsfrumum í kanínum og
þróun aðferðar til að rækta þær í frumurækt. Einnig rannsakaði hann
áhrif frumumótefna á frumuvöxt í rækt. Um þessar rannsóknir birti
hann fjórar ritgerðir í erlendum vísindatímaritum sem er góður af-
rakstur tæplega tveggja ára starfs. Dr. Fischer mun hafa verið ánægður
með árangur Björns. í minningargrein segir Friðrik Einarsson læknir