Andvari - 01.01.1991, Blaðsíða 29

ANDVARI
BJÖRN SIGURÐSSON
27
mænusóttarveiru. Öll próf voru neikvæð og ekki tókst að einangra
sýkilinn, en sannað þótti að hann væri ekki mænusóttarveira. Faraldr-
ar sem líktust Akureyrarveiki komu upp á Vestfjörðum og Fórshöfn
á Langanesi árið 1956. Mænusóttarveira greindist ekki í sjúklingunum,
þótt sýni væru prófuð í frumugróðri sem er næmur fyrir veirunni.
Björn Sigurðsson birti nokkrar greinar um Akureyrarveikina í er-
lendum læknatímaritum. í smágrein sem birtist í breska læknablaðinu
The Lancet sumarið 1956 bendir Björn á að Akureyrarveikin sé ekki á
neinn hátt frábrugðin svipuðum faröldrum sem seinna hafi verið lýst í
öðrum löndum og leggur til að þeim sé öllum skipað í sama flokk.
Hann varpar fram þeirri spurningu hvort hér sé ef til vill um nýjan
sjúkdóm að ræða. Þeirri spurningu hefur ekki enn verið svarað og or-
sakir Akureyrarveikinnar og skyldra sjúkdóma óþekktar, þrátt fyrir
framfarir sem orðið hafa síðustu áratugi í greiningu á veirusýkingum.
Árið 1949 varð gjörbylting í rannsóknum á dýra- og mannaveirum
þegar bandaríska veirufræðingnum John Enders og samstarfsmönnum
hans tókst að rækta mænusóttarveirur í margskonar manna- og apa-
frumum í tilraunaglösum. Nú varð greining á mænusóttarveiru og
mótefnum gegn henni margfalt auðveldari en áður og menn eygðu
möguleikann á að framleiða bóluefni gegn sjúkdómnum. Framfarir
urðu miklar í frumurækt á árunum um og eftir 1950. Þetta varð til þess
að hver veiran á fætur annarri var ræktuð í ýmsum tegundum frumu-
gróðurs, bæði þekktar veirur, sem fram til þessa höfðu verið rannsak-
aðar í tilraunadýrum, og einnig urmull af nýjum og áður óþekktum
veirum. Björn Sigurðsson tók hina nýju tækni fljótlega í notkun til þess
að fylgjast með gangi mænusóttarfaraldra hér á landi. Voru bæði gerð-
ar mótefnamælingar á börnum til þess að ákvarða hvaða gerð mænu-
sóttarveiru væri á ferð hverju sinni, og einnig var einangruð veiran er
olli hinum illræmda faraldri sem gekk hér veturinn 1955-1956. Eins var
fylgst með mótefnasvörun barna þegar bólusetning gegn mænusótt
hófst hér haustið 1956. Björn var ráðunautur heilbrigðisyfirvalda um
skipulagningu og framkvæmd bólusetningarinnar.
Eins og fram hefur komið vann Björn mikið starf á þessum árum við
rannsóknir á ýmsum veirusýkingum í mönnum enda ráðgjafi heil-
brigðisstjórnar á því sviði. Einnig tók hann þátt í alþjóðlegu samstarfi
og sótti ráðstefnur erlendis. Ein seinasta ráðstefnan sem hann sótti var
alþjóðaþing um mænusótt sem var haldið í Genf sumarið 1957. Þar
skýrði hann frá rannsókn sinni á heilahimnubólgufaraldri sem gekk í