Andvari - 01.01.1991, Qupperneq 42

40
HALLDÓR t'ORMAR
ANDVARI
Hins vegar er ekki ólfklegt að þekkingin á hæggengum smitsjúkdóm-
um hafi auðveldað mönnum að átta sig á þeim langa meðgöngutíma
sem einkennir alnæmi.
Hver hefur þróunin orðið í öðrum áhugamálum Björns? Barátta
hans og félaga hans í Rannsóknaráði ríkisins bar árangur að vissu
marki. Nýjar rannsóknastofnanir risu og Háskólinn efldist sem mið-
stöð vísindarannsókna. Pótt margt hafi áunnist, þarf þó enn að berjast
á þessum vettvangi. Eins og umræðan nú á dögum sýnir, skortir mikið
á skilning yfirvalda og áhrifamanna í þjóðfélaginu á gildi rannsókna
fyrir atvinnulífið og litlum fjármunum er varið til þeirra. Nýjum at-
vinnugreinum er hrundið af stað án verulegra innlendra rannsókna og
að lítt athuguðu máli. Grunnrannsóknir eiga þó enn meir í vök að verj-
ast og Vísindasjóður, sem á að styrkja þær, félítill. Enn er ekki al-
mennur skilningur á réttmæti þess að stunda slíkar rannsóknir á íslandi
og kjörum þeirra sem vinna að grunnrannsóknum ábótavant. Margt af
því sem Björn Sigurðsson hélt fram í ræðu og riti er því í fullu gildi
meira en þrjátíu árum síðar og áeggjan hans jafn brýn og fyrr:
Ég hefi í þessum orðum mínum skírskotað til hagnýtrar þýðingar nútíma vís-
inda. Það er þó ekki nema önnur hliðin á málinu. Nútíma vísindi öðlast ekki
þann sess, sem þau þurfa í vitund þjóðarinnar, né í framkvæmdum hennar,
nema menn geri sér ljóst, að þau hafa miklu almennara gildi.
Hin sérkennilega og nýstárlega æðri menning miðrar tuttugustu aldar er hin
vísindalega menning. Pess vegna verður sæti vort í menningarsamfélagi nútím-
ans ekki tryggt, nema oss takist að viðhalda sjálfstæðri vísindalegri menningar-
starfsemi í landinu. Hin vísindalega menning er hið nýstárlegasta við okkar
tíma. Og þess vegna er mikið í húfi.
\