Andvari - 01.01.1939, Side 130

126
Einokunarfélögin 1733—1758
Andvari
og í stað Ovesens kom Jens Lassen, sem gerðist mik-
ill vinur Skúla og hefir ef til vill átt einhvern þátt í
því, að hann var skipaður landfógeti fyrstur íslendinga,
9. des. 1749. Hafi kaupmenn búizt við því, að Skúli
yrði þeim þjálli fyrir þetta, þá hafa þær vonir brugðizt.
í sinni nýju stöðu náði Skúli brátt mikilli stjórnar-
hylli, enda hafði hann jafnan verið talinn mjög dugleg-
ur embættismaður. Skömmu eftir að hann var orðinn
landfógeti hófst sú hríð, milli verzlunarfélagsins og ís-
lendinga undir forustu hans, sem loks reið félaginu að
fullu, þó að tregt og seigt gengi, sem ekki var að furða,
svo mjög sem það hafði eflzt að fé og mönnum. Varð
forganga Skúla fyrir iðnstofnunum í Reykjavík eða inn-
réttingunum, sem þá voru kallaðar, ærið fjandskapar-
efni af félagsins hálfu. Pingel var þá orðinn þægt verk-
færi kaupmanna og lagðist gegn áformum Skúla, en
orkaði því einu að flýta fyrir embættismissi sjálfs sín.
Tók nú Magnús lögmaður Gíslason víð amtrnannsem-
bættinu, sem hann hafði gegnt í fjarveru Pingels síðan
1750; komst Magnús í það embætti fyrsiur íslendinga,
og varð Skúla ómetanlegur samherji. Hér á landi kom
hið mesta hallæri eftir 1750; kornvaran, sem til lands-
ins fluttist, var allsendis ónóg, eins og þarfirnar voru
þá, þótt aðflutningar færu nokkuð í vöxt. Verzlunarfe-
lagið hafði að engu kröfur yfirvalda hér um að flyha
hingað nægar birgðir matvæla, og þó að fólk félli af
harðrétti, fékkst stjórnin ekki til að taka ákveðna af-
stöðu, fyrr en þingsvitni höfðu verið tekin um verzlun-
ina, en það var gert 1753 eftir skipun amtmanns, en
frumkvæðið átti landfógeti. Gengu kaupmönnum þings- ,
vitnin þunglega, og urðu þau ekki vefengd í meginat-
riðum, þó að sumu muni ofaukið, er alþýða sagði, ems
og Espólín kemst að orði. Skúli fór sjálfur til Kaup-