Fálkinn - 19.12.1931, Blaðsíða 6

6
FÁLKINN
Eftir P. LYKKE SEEST.
Teikningar eftir ROALD MORTENSEN.
Það var jólaheimboð hjá
lækninum, og „öll sveitin“, sem
maður kallar, var stödd í þess-
ari einu veislu, sem gamli lækn-
irinn efndi til á vetrinum. Unga
fólkið skemti sjer við þjóð-
dansa fram eftir kveldinu, og
við pantaleiki og gátur, rosknu
frúrnar skemtu hver annari
með skrafi um alt milli himins
og jarðar og karlarnir rök-
ræddu stjórnmál og sveitar-
málefni eða fengu sjer slag.
Þetta var gamaldags sam-
kvæmi, því að gamli læknirinn
var dálítið sjervitur og setti út
á ýmislegt í nýju tískunni og
kallaði það Ameríkusiði: til
dæmis jass og foxtrot. Og ekki
hafði hann fengið sjer grammó-'
fón nje viðtæki — hann var aft-
urhaldssamur hvað það snerti,
þó hann vildi fylgjast með tísk-
unni í öðrum greinum, t. d. í
vísindagrein sinni. Þar liamað-
ist hann gegn öllum bábiljum,
siðum og venjum, sem heil-
brigðismál varðaði, svo að
mörgum þótti nóg um. Þar var
hann frömuður þess nýja, og
krafðist margs, sem sveitar-
stjórninni fanst einber óþarfi.
Þrátt fyrir alt var læknirinn
vinsæll í sveitinni, líka hjá unga
fólkinu, og það skemti sjer vel
á læknissetrinu á þessari árlegu
samkomu, þó að hún færi fram
samkvæmt gömlum venjum.
Einhver var það, sem seint
um kvöldið fór að segja dul-
rænar sögur. Þá fluttu gömlu
konurnar sig inn til unga fóllcs-
ins og hlustuðu á hverja söguna
eftir aðra, draugasögur og aft-
urgöngusögur, sálrænar sögur
sem ómögulegt var að skýra.
Það rak hver sagan aðra.
Meðal unga fólksins var
læknanemi úr höfuðstaðnum,
sem ekki kunni neina sögu að
segja um þessi efni; hann sat
hljóður og hlustaði á, með ef-
unarhrosi, en ljet ekkert álit i
ljósi. Við og við rendi hann
augunum til einnar stúlkunnar
í hópnum og svo brostu þau ef
til vill hvort til annars. Stúlkan
hjet Helga í Vardal, ein efnað-
asta bóndadóttirin í sveitinni,
ung og falleg og hafði dvalið
nokkur ár í heimavistarskólum
t Englandi og Frakklandi. Stúd-
entinn — hann var bróðurson-
ur gamla læknisins hafði
duflað talsverl freklega við
liana um kvöldið og liitt fyrir
andstæðing, sem eigi var hon-
um síðri. Hún galt líku líkt og
nú höfðu fokið milli þeirra tví-
ræð orð fim vopnaviðskifti
voru það og fvlgdi glens og
hlátur. Það gat þýtt alt og ekk-
ert.
Þegar á leið ágerðist óhugur-
inn í fólkinu við sögurnar, allir
fengu áskorun um, að segja frá
einhverju geigvænlegu, sem
fyrir þá liafði horið, en fæstir
kunnu frá nokkru slíku að
segja. Það var komið að mið-
nætti, þegar einhver var spurð-
ur, hvort liann þyrði að fara
einn út i kirkjuna, sem var þar
skamt frá, og sem orð ljek á
að reimt væri í, og sækja sálma-
bókina, sem lægi þar á altarinu.
Sumar stúlkurnar urðu náfölar
og fóru að skjálfa — það mundi
enginn gera þótt hann ætti lifið
að leysa, sögðu þær. Aðrir sátu
hljóðir, en hugsuðu það sama.
Karlmennirnir voru hugaðri og
vitanlega — ef til þess kæmi, þá
þyrðu þeir það, en enginn gaf
sig fram.
Þá spui'ði Helga stúdentinn
alt í einu: —
Þorið þjer?
Hann leit á hana brosandi og
spurði aftur:
En þjer?
Nei, þjer eigið að svax*a á
undan.
Þorið þjer að fara þangað
með mjer? spurði liann og varð
skyndilega svo alvarlegur. —
Þjer svarið ekki, ungfrú Helga.
Jeg vil ekki svara þvi,
sagði hún undirleit og roðnaði.
En nú linnti ekki á spurning-
unum hjá liinu fólkinu. Stúd-
entinn kvaðst vera óhræddur,
og var tekinn á orðinu. Það var
ákveðið, að hann skyldi fara
nokkrum mínútum fyrir mið-
nætti, þannig að hann væri
staddur inni í kirkjunni þegar
klukkan slægi tóll'.
Hallvarður í Gai'ðási tók að
sjer að útvega kirkjulykilinn.
Ilann var á kennaraskólanum,
en hafði komið heim urn jólin
og var af einni af elstu ættum
sveitarinnai', eins og Helga.
Fólk hafði gert hjón úr þeim,
lielgu og honum. Þá fengi hann
Vardalinn, þegar til kæmi, því
að Helga var einbirni.
Víst var um það, að Hallvai'ð-
ur gaf Helgu auga, og fanst al-
veg eins og almenningi. Hann
þóttist meira að segja hafa eins-
konar forgangsrjett að stúlk-
unni, enda þótt engin heit hefðu
verið um það gefin. Ilann hafði
cinmitt lxugsað sjer að gera út
um þetta núna um jólin, því að
í vor væri náminu lokið og þá
ætlaði hann að sækja um kenn-
arastöðu, sem var laus í sveit-
inni.
Honum gramdist við stúdent-
inn all kvöldið fyrir framferði
hans, áleitni og glens í garð
Helgu, og honum gramdist líka
hvernig hún hafði tekið þvi.
Hann hafði hvað eftir annað
blandað sjer i samtal þeirra,
en þau höfðu látið eins og þau
heyi'ðu hann ekki eða sæju. Og
hann fór að brjóta heilann um,
hvernig hann gæti gert stúdent-
inum grikk. Ilvernig hann gæti
lirætt hann svo, að liann þyrði
ekki inn kirkjugólfið!
Hallvarður hafði fengið lyk-
ilinn. Hann stóð með hann í
hendinni og hugsaði. Ráðið,
sem honum hafði dottið í hug,
var eklci svo afleitt. Hann náði
i línlak og sóp, læddist upp í
kirkjugarðinn og opnaði kirkju-
hurðina. Hann titraði af hræðslu
og blóðið steig lionum til höf-
u ðs og það fór hræðsluhrollur
um liann allan, þegar hann
þreifaði sig áfraiii inn eftir
gólfinu. Það var eins og tómið
þarna í kirkjunni yrði lifandi
af ósýnilegum verum. Honum
tókst að festa sópinn upp við
bekk innarlega í kirkjunni og
lireiða lakið yfir. Svo flýtti
hann sjer út kirkjugólfið og leit
til baka í dyrunum, og — var
það ekki alveg eins og sópur-
inn og lakið væri farið að hlæja.
Og í sama vetfangi fanst honurn
liann heyra liávaða ofan frá
altarinu, glamrandi og dýrsleg-
an lilátur. Hann rambaði út fyr-
ir, læsti hurðinni og fölur og
hrærður kom hann inn i stof-
una læknisins aftur, með kirkju-
lvkilinn. Hann lilakkaði yfir
þvi í huganum, að mi skyldi
keppinautur hans verða fyrir
hugraun, sem gæti rænt hann
þessu yfirlætisbrosi, sem altaf
tjek um varir hans.
Helga horl'ði á hann — sá hve
fölur og nötrandi hann var
og hve flóttalegt augnaráðið
var. Ilana grunaði að eitthvað
iJl væri á seiði, liéfnd í einni eða
annar mynd, og reyndi að eyða
málinu. —- Góði, þetta var ekki
annað en gaman .... það vita
allir að stúdentinn þorir vel, að
fara upp í kirkju. Og þannig
lijelt hún áfram. En meðan
þessu leið hjelt unga fólkið,
eggjað af æsingunni, sem sög-
urnar höfðu skapað í huga þess
áfram að ögra honum. — Nú el'
hann þyrði þá væri hann far-
inn!
Stúdentinn fór i frakka sinn,
ljet leita í vösum sínum eftir
eldspítum — því þær mátti
hann ekki hafa með sjer, til
þess að víst væri, að hann not-
aði þær ekki þegar liann kæmi
inn í kirkjuna — það var áskil-
ið, að hann væri inni í kirkj-
unni í inyrkri. Hann brosti um