Fálkinn - 19.12.1931, Blaðsíða 32

32
F Á L K I N N
Noröiirför
Sjaldan hefir nokkur frjett
vakið jafn mikla og almenna at-
hygli og sú, sem barst út um
heiminn 22. ágúst i fyrra, að
fundnar væri leifar Andrée-leið-
angursins sænska, lík léiðang-
urs mannanna og áhöld, ásamt
dagbókum jjeirra. Skyndilega
var varpað Ijósi yfir 33 ára
gamla gátu um afdrif manna,
sem ráðist höfðu í eitt hið
djarfasta fyrirtœki, sem sagan
kann frá að segja: að leggja
norður í ísa á ófullkomnum
flugbelg, með því markmiði
að komast til norðurheims-
skautsins. Eftir að beir Ijetu í
loft frá Danaeyju á Spitsbergen
spurðist ekkert um örlög þeirra..
Að vísu rak frá þeim nokkur
skeyti, frá flugferðinni, en á
þeim var ekkert að græða.
Þegar „Svenska Sálskcpet för
Antropologi och Geografi“ gaf
út bók sína um för Andrée kom
ráðningin — að nokkru leyti.
Af dagbókunum var hœgt að
rekja fiugferðina 11.—Í4. júli
og ferðalag þeirra fjelaganna
yfir ísana, þangað til þeir komu
tit Hvíteyjar í byrjun október
um haustið 1897. En þar lýkur
sögunni. Enginn veit hvað orðið
hefir þeim fjelögum að fjör-
tjóni, einmitt rjett eftir að þeir
hafa náð landi á hinni óbygðu
eyju.
Áðurnefnd dagbók Andrée
hefir komið út á flestum menn-
ingarmálum. Hvort útgáfa af
henni, nokkuð stytt, kemur út
á íslensku er enn ekki sjeð. En
fyrir góðvild „Svenska Sáll-
skapet för Antropologi och
Amdrée
Geografi“ svo og „Svensk-íslenska fje-
lagsins“ og fjelagsins „Svíþjóð" sjer
„Fálkinn“ sjer fært að birta hjer þann
kafla hinnar styttu útgáfu, sem segir frá
flugi „Arnarins“, en svo hjet flugbelgur
Andrée, og um ferð Andrée, Strindbergs
og Frankels til Hviteyjar. Dirtast hjerjafn
framt flestar þeirra Ijósmynda, sem fund-
usl á Hvítey og þeir höfu tekið í ferða-
laginu og eru þær allar birtar með leyfi
„Svnska Sallskapet för Antropologi och
Geografi.
Flug „Arnarins“.
Lýsingin á flugi „Arnarins“ hefst í
hinni opinberu Andréebók nieð fjörlegri
lýsingu eftir Strindberg, er hann hefir
ætlað unnustu sinni. SkilnaSarstundin á
Danaey var, skrifar hann, innileg og
grípandi en laus við allan tepruskap. Nú
hvarflaði hugur minn til þín og vinanna
heima. Hvernig mundi ferðin fara?
Hugsanirnar brutust fram en jeg varð
að halda þeim aftur, hafði ekki tíma til
að hugsa margt. Jeg er að ljósmynda en
svo sje jeg að við sígum. Hann er að
skrifa unnustunni síðasta brjefið, en
gleymir að kasta þvi fyrir borð á Hol-
lendinganesinu, þar sem Machuron, hinn
viðfeldni loftfarssmiður leitaði árang-
urslaust að því. Brjefinu var svo kastað
fyrir borð á Vogelsang, en þar datt aldrei
neinum í hug að leita að því.
Iv. A. B. Amundson hershöfðingi og
prófessor I. Malmer hafa gert yfirlit um
flugferðina. Fyrsta kastið svifur „örn-
inn“ án nokkurra tengsla við jörðina,
vegna þess að hann hafði fyrir slysni
við landfestaleysinguna mist mestan
hlutann af dráttarlínum þeim, sem áttu
að fyrirbyggja gasmissi belgsins og, að
því er Andrée hafði áætlað, halda hon-
um stöðugri í rásinni. — Sveif belgurinn
KARTA ÖVER ANDREE-EXPEDITIONENS VÁG I I JULI-5 OKTOBER 1897
Uppdráttur, sem sýnir leið norðurfaranna, ásamt daga- og stundatali. Leið
brotnu striki, en gönguleiðin er með deplalínu.
þannig laus og liðugur frá því að hann ljet í loft 11. júlí kl. 13.40
þangað til laust fram yfir miðnætti um kvöldið. Þegar helgurinn
fór að síga, rjett eftir að hann ljet i loft, helti Andrée út 207 kg. af
sandi og steig „Örninn" þá í 600 metra hæð. Eftir á má segja, að
óþarflega miklu hafi verið helt út af sandinum, en liklega hafa
þeir loftfararnir þá ekki verið komnir að
raun um, að þeir höfðu mist dráttarlín-
urnar. 'Þessvegna steig belgurinn nú mjög
og misti mikið gas. Þegar sólin verndi
belginn steig hann jafnvel upp í 700metra
hæð. Við þessa hækkun heyrðist tvívegis
blísturhljóð í gasventlinum og lengi í
fyrra skiftið. Gasið streymdi út um aðal-
öryggisventilinn neðan á belgnum, og
þótti ekkert athugavert við þetta því að
gasið bólgnaði við sólarhitann. Flug-
mennirnir hafa ekki sett þetta blístur
fyrir sig og samkvæmt athugunum þeirra
hefir gasmissirinn ekki verið sjerlega
mikill.
Eftir„fríferð“í 10 tíma og 29 mín., með
góðum hraða í norðaustlæga átt að mestu
leyti, var belgurinn kominn um 400 kíló-
metra frá Danaey. Og nú hefst „dráttar-
ferðin“, sem stendur 55 tima og 4 mín.,
þannig að alls hefir „Örninn“, haldist á
lofti 65 tíma 33 mín. Meðan á dráttar-
ferðinni stóð — hjer er átt við það, að
dráttartaugar belgsins eða hann sjálfur
nam við jörð — hjelt belgurinn þó kyrru
fyrir þrisvar sinnum, um 14 tíma alls, —
strandaði á ísnum um stund, eins og skip
sem tekur niðri og losnar aftur á flæð-
inu. Belgurinn lætur ekki að stjórn.
Dráttarferðin gekk hægt, fyrst um 190
kílómetra í vestlæga stefnu, síðan í aust-
læga og loks norðaustlæga, samtals um
430 km. Loks lendir Örninn fyrir fult og
alt að 82° 56’ n. br. og 29» 52’ austl.br.,
aðeins 90 km. frá þeim stað, sem „frí-
ferðinni hafði lokið 55 timum áður, og
um 480 km. frá burtfararstaðnum á Dana-
ey.
,Arnarins“ er sýnd með ó-