Fálkinn - 19.12.1931, Blaðsíða 34

34
F Á L K I N N
/>rjrír af myniliim leiöangursmanna. Efst: þeir ta/ca sig upp úr nietnrstaö.
Andrée og Frirntcel sianda viö bátinn, í miöju Frwnkel og Sirindberg yfir ný-
skotnúm birni, neöst: tjatdstaönr á isnnm jiar sem </)rninn lenti, karfan sjest
til vinstri á myndinni.
og 16. júli hafa verið Strindberg
hreinir hátíðisdagar. Þeir voru held-
ur ekki gjörsamlega einir þarna á
ísnum. Álka flaug skamt frá þeim,
þeir sáu rostung og strax þann 15.
sáu þeir fyrsta hvítabjörninn. Að
kvöldi 16. júlí fjell fyrsti snjórinn
og 18. fóru síðustu dúfurnar. Þre-
menningarnir skimuðu í allar áttir
eftir landsýn, en hún var hvergi —
og alt sumarið hjeldu þeir áfram að
leita að landsýn, sjerstaklega eftir
Gillislandi, sem var merkt á upp-
drætti þeirra, en samkvæmt siðari
rannsóknum ekki er til. Þeir sáu
ekkert nema seli og rostunga. Hinn
19. gerðist merkisviðburður: Andrée
skaut fyrsta björninn. Þessa daga
hefir jakann rekið mikið með þá,
fyrst 30 km. til SSV og síðan 8 km.
til suðausturs.
Þegar þeir leggja upp í för sína
yfir ísana, kl. 6 að kvöldi 22. júlí
er Strindberg að velta því fyrir sjer
hvort þeim muni takast að komast
til Frans Jósefslands, en þar eiga
þeir vistarforða. Sleðarnir eru mjög
þungir í drætti, og þeir verða fljótt
varir þess, að það er ekki við lamb-
ið að leika sjer þar sem ísrekið er.
Sjaldan hefir fengist jafn lifandi
lýsing af þeim erfiðleikum, sem
ferð um rekis að sumarlagi er bund-
in, eins og af bókum Andrée, segir
próf. H. U. Sverdrup í kafla, sem
hann ritar um isinn, í Andréebók-
inni. Hrannagárarnir, sem á vetrin
eru þaktir nýsnjó, birtast á sumrum
i öllum sinum hrikaleik og kringum
þá fult af krapi, sem maður sekk-
ur djúpt í. Milli hrannanna safnast
fyrir bráðnaða vatnið, sem Iíðast á-
fram i djúpum flaumi, eða þá að
snjór liggur á vatni, sem hylmað
hefir yfir, og felur hætturnar. Þeg-
ar minst varir verður ekki komist á-
fram fyrir vök, sem maður verður
að ferja sig yfir á bát eða smájaka.
— Fyrsta daginn er færðin svo
slæm, að þeir verða að fara sel-
flutning með einn og einn
sleða í einu.
Aður en Strindberg sofnar
eftir fyrstu dagleiðina skrifar
hann unnustunni fyrsta hraðritaða
brjefið sem hann endar með orðun-
um „góða nótt“. Kvöldið eftir skrif-
aði hann líka, en orðin urðu fá, setn-
ingarnar sundurlausar, tíningslegar
og stuttar — dagurinn hafði verið erf-
iður. Hinn 25. júlí, sem var afmæl-
isdagur unnustunnar, heiðra þeir
hana með að hrópa húrra og síðdeg-
is þann dag, er þeir hafa tjaldað eft-
ii tíu tíma strit skrifar Strindberg
henni afmælisóskir — með prýði-
legri hraðritunarhönd. Hann óskar,
að hann geti komið til hennar orð-
um um, hve ágætlega sjer líði, og
að ekkert anxi að sjer og fjelögum
sínum. Þeir muni allir koma bráð-
um. Að vísu sje betra sumarveður
heima í Svíþjóð, segist hann halda
og svo heldur hann áfram: Já, það
er einkennilegt að hugsa til þess, að
jeg get ekki einu sinni verið hjá þjer
næsta afmælisdaginn þinn, og má-
ske verðuin við að hafa vetursetu
uppi í höfum annan vetur til. Það
veit maður ekki enn. Okkur miðar
svo hægt áfram, að kannske kom-
umst við ekki til Kap Flora í haust
og verðum þá að- hýrast í skúta í
vetur, eins og Nansen.
Já, þeim miðaði hægt. Þeir tog-
uðu og dróu sleðana af veikum
mætti en komustt varla úr stað. 26.
júlí skildu þeir eftir matföng til að
lietta sleðana •— ljettu þá úr 200 nið-
ur i 130 kg.
Þeir skutu björn og gæddu sjer á
kjötinu — en gátu aldrei flutt með
sjer nema litinn hluta þess. Þegar
kólna tók báru þeir á sjer kjöt innan
klæða, svo að það frysi ekki. Stund-
um sveik veiðigæfan og þá var dreg-
ið af skamtinum. Fugla vildu þeir
helst ekki skjóta — þar var svo lít-
inn mat að fá fyrir hvert skot. Svo
koma veikindin — maginn þolir
ekki þella nýja mataræði jafníramt
öllu stritinu, sjerstaklega verður
Frænkel illa úti og Andrée segir á
einum stað og er sjerstaklega órótt
innanbrjósts: „Það virðist ekki vera
inikið eftir af Jireki Frænkels". En
svo lagast Jietta aftur, Jieir leita fyr-
ir sjer um hvernig best sje að haga
mataræðinu og komast loks að þeirri
niðurstöðu, að alt megi jct.i íif sel
og birni — ncma bjarnarlifrina forð-
ast Jieir, Jivi að hún er sögð eitruð.
Samtals skjóta þeir tíu birni og líka
mikið al' sel, þegar fram í sækir.
En J>ó nóg sje að borða sækir ann-
að andstreymi að. Frænkel verður
svo veikur í öðrum fæti, að hann
getur ekki dregið sleðann sinn. Og
Strindberg veikist líka í fæti. Sanit
hera þeir sig karlmannlega og gera
að gamni sínu. Þeir nota sjer alt til
Jtess að gera sjer dagamun — þegar
þeir ljetta á sleðunúm eta þeir
„skrovmát", drekka kampavín og
hrópa húrra fyrir fána ættjarðar-
innar og „Arnarins“. Og á háttatíina
leggjast þeir Jirír fyrir í sama svefn-
pokann og rabba saman — það cr
Jiröngt, en Jiröngt inega sáttir sitja.
Athugunum sínum halda þeir á-
fram i sífelhi. Andrée er sjerstaklega
áhugasamur —- ineð nærri barnsleg-
uni áhuga reynir hann að ráða gát-
ur rekíssins og ber dagbók hans
vott um það. Margar Jiær gátur, sein
hann setur sjer að leysa, eru enn
óráðnar.
Smám saman verður tónninn í
skrifum þeirra alvarlegri, nepjan
fer að skína gegnum gletnina.
Strindberg skrifar unnustunni síð-
ast 31. júlí. Þeir hafa komist að því
að ísinn rekur hraðar vestur, en
þeir ganga í austur. Hann byrjar að
segja frá því að þeir hafi verið að
flytja til og Ijetta á sleðnnum en
kenist ekki lengra. Og svo skril'ar
hann lienni ekki framár. Erii'Jiað sí-
versnandi horliir og síaukið strit,
sem aftra honiiin að snerta á blý-
antinum?
Hinn 3. ágúsl gerast timamót i
ferðasögunni. Þá er svo bjart veður
að þeir geta gert nákvæma staðar-
ákvörðun og sjá þá, að þcir hamla
ckkert á móti hreifingunni á ísnum.
Þeir fjarlægast Kap Flora, áfanga-
staðinn og þessi hræðilega uppgötv-
un knýr þá til að fara að ráðgast
um örlög sin. Andrée notar góða
\eðrið líka til Jiess að leita að land-
sýn en sjer hvorki land nje vatn —
aðeins ís, svo langl sem augað eygir.
„Þessvegna ákváðum við að hætta
við að reyna að komast austur. Við
getum hvorki yfirbugað isinn nje
strauminn og engar hórfur eru á, að
við vinnum nokkuð við að reyna að
komast austur. Þessvegna erum við
ásáttir uin, að stefna nú á Sjöeyjar
og vonum að komast þangað eftir
6—7 vikur“.
Eftir að þeir þannig höfðu slritast
við að komast austur á hóginn í
þrettán sólarhringa setja þeir sjer
nýtl mark: hið niinna forðabúr á
Sjöeyjum.
Þetta nýja skeið hefst með erfiðri
dagleið og þegar þeir loks taka á
sig náðir kl. 4 að morg'ni 5. ág. eftir
að hafa kannað birgðir sinar, verð-
ur Jieim ljóst, að Jieir verða að fara
að spara, sjerstaklega brauðmat.
Hitamælirinn fellur dýpra og dýpra
og fyrir hvert stig hnipra þeir sig
lengra ofan i svefnpokann. Þeir
snæða tiltölulega ríkulegan dögurð
eins og fyr, fátæklegan miðdegis-
verð — ofurlitið af kexi og brauði
með smjöri — og síðar örlítið betur
útilátinn kvöldverð þegar erfiði
dagsins er lokið. Enn er lítill mun-