Fálkinn - 19.12.1931, Blaðsíða 36

30
F Á L K 1 N N
þrótt fyrir allar tilraunir, aðeins
tekist að bjarga nokkrum mjög flókn-
um brotum. Annars hafa þessi orð
—- í seinni bókinni — ekki verið
mörg. Lesmálið var aðeins yfir hálfa
fimtu blaðsíðu. Og stuttu eftir að
þeir fjelagar komu til Hvíteyjar, 5.
október, virðist hann hafa hœtt að
skrifa, að fullu og öllu.
Efst á 1. blaðsiðu seinni dagbók-
arinnar virðist hafa staðið ártalið
1897. Það sem ritað er á þessa blað-
síðu fjallar um það sem gerðist á
jakanum. Lesmálið á þessari blað-
síðu endar með orðinu „fláning“ og
bendir því til þess, að þeir hafi náð
í veiði. Tveimur línum síðar er hægt
að lesa orðið „kofinn hjekk“ og
getur það varla átt við annað en
það, sem hann hafði minst á áður,
þegar jakinn klofnaði. Ennfremur
er talað um „kíkir —? staðmælingu"
og um „láglendið“, athuganir, sem
að likindum eiga rót sína að rekja
til þess, sem hann hafði fest sjer í
minni, meðan þeir voru úti á ísn-
um. Siðasta orðið á blaðsíðunni er
„eyjan“ — og er þar vitanlega átt
við Hvíteyju.
Á næstu síðu — hinn 5 um morg-
uninn, en með því að siðar byrjar
með orðunum „um kvöldið 5“ virð-
ist það eiga við þann tíma, sem
jjetta' er skrifað. Þetta er sama dag-
inn, sem þeir, samkvæmt Strind-
berg, hafa flutt í land. Það er í sam-
ræmi við þetta, að daginn sem þeir
fluttu í land hafa þeir, samkvæmt
lesmálinu neðst á umræddri blað-
síðu skírt sitt nýja heimili á Hvít-
eyju með einhverju nafni, sem ekki
er annað læsilegt af en „M... .plats“.
Menn hafa giskað á, að Andrée hafi
skýrt nýja heimilið, sem var loks á
þurru landi á Hvitey, „Mina Andrées
plats“ og tileinkað það látinni móð-
ur sinni. En fæðingardagur
bennar var einmitt þennan
sama dag — 5. október. —
4nnars minnist dagbókin
þennan dag ekki á annað en jökla
og norðurljós.
Prófessor Lithberg þykist áreið-
anlega geta ráðið, samkvæmt því
sem sagt er í dagbókinni, og sem
lýsir viðliurðunum frá þeim dög-
um að þeir fluttu i land, þetta út
úr hinu síðasta dagbókarbroti And-
rée, sem var að mestu ólæsilegt:
Þeir hafa komið að landi í stormi
og snjódrífu eða byl, og sjeð þarna
fyrir sjer bera strönd við suð-
vesturodda Hvíteyjar. Á þessum
saina stað hafa sleðarnir verið
dregnir á þurt og þar fundust þeir.
En svo hafa þeir sjeð annan stað
hærra upp í landi, en nálægt, ,sem
væri tilkjörnari dvalarstaður og þess-
vegna ákveða þeir, að búast til vetr-
arsetu þar, og að byggja sjer þar
snjókofa. Þessvegna flytja þeir all-
an farangurinn og upp á þær slóðir,
sem byggja skyldi vetrarhúsið. Það
er sennilegt, að hjer sje einmitt
um þann sama flutning að ræða,
sem Strindberg talar um 7. október,
að því er slitrin á 3, blaðsíðu síðari
dagbókar Andrées benda til.
Á 4. blaðsíðu er enn talað um
jökla og neðst á síðunni eru læsi-
leg nokkur orð, sem auðsjáanlega
eru um máfana og hefir verið reynt
að gera þau skiljanleg þannig:“..
og fáir .... öfundsjúkir .. eru
þeir (nú ekki) líkir saklausum dúf-
um heldur (rjettum og sljettum)
ránfuglum". Þetta er síðasta nátt-
úrulýáingin, sem Andrée lætur eftir
sig.
Við erum nú koinnir á síðustu
blaðsíðuna. Hún er aðeins hálfskrif-
Gröf Strinclbergs ú Hvlteg.
uð en þó innihaldsrikust. Hjer er
nefnilega talað um „tjaldið" og „kof-
ann“ og svo lýkur lesmálinu ineð
þessum línum: „rekatimbur..........
verðum að hreyfa okkur svolítið..
Ieyfir“. Efnið virðist hafa verið
þetta: Veðrið er slæmt og þeir eru
hræddir um, að verða að neyðast til
að hýrast í tjaldinu allan daginn.
Það er ljóst að þeir hafa í hyggju,
eða eru jafnvel byrjaðir að byggja
sjer kofann, sem áður getur, og sem
hefði orðið betri dvalarstaður en
tjaldið. Loks ætla þeir að safna að
sjer rekatimbri og það gefur þeim
tækifæri til að hreyfa sig dálítið,
eftir þvi sem hið takmarkaða svig-
rúm leyfði þeim.
Lengra nær seinni dagbókin ekki.
Við vitum nú, að kofinn komst
aldrei upp. En nærri tjaldinu hefir
verið staflað timbri af manna hönd-
um. Það er ekki hægt að sjó, hvaða
dag Andrée lagði frá sjer pennann
fyrir fult og alt. Að öllum likindum
ná minnisgreinar hans þó ekki lengra
en eina viku af október.
Aðeins ein minnisgrein er dag-
sett síðar. Hún er skrifuð af Strind-
berg i almanak hans, við sunnudag-
inn 17. október og hljóðar: „heim
kl. 7.5 f. h.“ En vera má, að þessi
setning eigi alls ekki við atburð, sem
gerðist á Hvítey. Og eftir þetta ríkir
eintóm þögn yfir fundinum á Hvítey.
Þriðjudaginn 5. október hefir þeim
fjelögunum auðsjáanlega tekist að
komast í land. Daginn eftir byrjar
bylurinn, en þeir leggja ekki árar í
bát, heldur reyna að vera vongóðir
um örlög sín og kanna landið kring-
um sig, þó að þeir sjeu staddir á
einna ömurlegustu slóðum heim-
skautalandanna. En svo hljóðna
raddir þeirra. Hefir óstandið breyst
og orðið alvarlegt í stað þess að
vera „spennandi" — svo alvarlegl,
að það hafi dregið úr þeim allan
kjark?
Prófessor Lithberg reynir að láta
leifarnar sem fundust á Hvitey svara
þessari spurningu, og lýsir þeim
mjög ítarlega. Fjelagarnir þrír hafa,
segir hann, haft nægilegt af kjöti
og horfur á að afla sjer meira. Af
skotfærum var eftir, auk nokkurs af
haglapatrónum sem fundust í vös-
um hinna dánu, eigi minna en 135
kúlur og 120 haglapatrónur, sem
fundust í þremur tilnegldum trje-
kössum. Eigi vantaði þá heldur eld-
færi eða eldsneyti. Hvað vistagögn
snerti, virðast óstæðurnar hafa ver-
ið eins góðar og hægt var að óska
sjer.
En fatnaðurinn var fjærri því, að
fullnægja þeim kröfum, sem gera
verður til klæðnaðar lianda mönn-
um, er dvelja langvistum í heim-
skautaisnum. Hver þeirra hefir haft
skinnvesti og loðhúfu, en ekki ann-
an skinnfatnað og loðhúfurnar virð-
ast þeir ekki hafa notað. Sjerstak-
lega má geta þess, að sokkaplöggin
og annar nærfatnaður yfir leitt, var
mjög þunt, og miklu af nærfötun-
um hafa þeir verið húnir að fleygja,
svo að þeir hafa verið i siðustu
spjörunum, að því er sumt snerti.
Það er fatnaðurinn, sem virðist hafa
verið veikasti punktur i útbúnaði
þeirra leiðangursmannanna: klæðn-
nður, svefnpokar og tjöld. Þeir voru
ekki undir það búnir að mæta vetr-