Vaka - 01.04.1927, Side 37

[ VA KA ]
JÓN ÞORL.: SILFRIÐ KOÐRANS.
147
gjöra ráð fyrir því að þjóðsaga eða tilbúin dœmisaga
geli komið fyrir í þessum söguþætti, því að hann ber
þess æði ljós merki, að þar er blandað saman frásögn-
uin um viðburði, er gjörst hafa, og helgisögnum kirkju-
þjóna um Þorvald, þennan frumherja kristniboðsins
hér á landi, honum til kristilegrar dýrðar. Hafa ýmsir
(t. d. dr. Jón Þorkelsson relctor) álitið að Gunnlaugur
munkur hafi fyrsl sett þáttinn saman á latínu. Það
er nærri hroslegt, hve mikið far söguritarinn gjörir sér
um að útmála þaar dygðir Þorvalds, sem hann helzt
hefir skort, ef marka má af viðburðunum í lífi hans.
En frásögnin um þessa viðureign Þórdísar og Koð-
rans hefir á sér öll einkenni sannsögulegs viðhurðar.
Silfrið var ekki allt jafngott. Þórdís ætlaði sér
að koma Þorvaldi utan. Það var vegurinn til menn-
ingar og frama, en til utanfarar þurfti ósvikið silfur,
hrennt silfur, sem þá var kallað. í fyrsta sjóðnum var
lélegast silfur, nokkuð hetra i þeim næsta, og hrennt
silfur í þeim þriðja. Þó þetta væri ekki annað en til-
gáta, hyggð á þessari frásögn einni saman, þá styddist
hún þó við tvennt. Annarsvegar var það alveg eðlilegt
að Koðran, sem var auðugur og ágjarn og unni ekki
syni sínum, vildi kaupa kvahb vinkonu sinnar af sér
sein minnstu verði, eða sem lélegustu silfri. Hinsvegar
er það eitt í samræmi við fullkomnar kröfur frásagnar-
listarinnar, að fyrsti sjóðurinn hafi verið verstur, sá
næsti nokkru betri og sá þriðji beztur. En hér við má
nú bæta fullgildum rökum, með samanburði við önnur
fornrit vor. Ágætar ritgjörðir um peningamál landnáms-
aldar og sögualdar eru eftir Arnljót Ólafsson (Um lög-
aura og silfrgang fyrrum á íslandi) i Timariti Bók-
menntafélagsins 1904, og eftir Björn M. Ólsen (Um silf-
urverð og vaðmálsverð, sérstaklega á landnámsöld ís-
lands) i Skírni 1910.
Þegar landnámsmenn vorir fluttust frá Noregi, þá
gátu þeir ekki tekið mjög mikið af fjármunum eða hú-