Vaka - 01.04.1927, Side 44

154
JÖN ÞOKLÁKSSON:
[vaka]
vegið í greiðslur. Hinsvegar voru einingar vaðmáls-
reikningsins frá upphafi a 1 i n , þ. e. álnar lengd af
tjvibreiðu vaðmáli, og h u n d r a ð , sama sem stórt
hundrað (120) álnir vaðmáls. En svo hefir það komizt
inn frá því fyrsta, er vér getum rakið, að nefna (i áln-
ir e y r i v a ð m á 1 a , og átta aura vaðmála eða 48
álnir mörk vaðmála. Hér eru nöfnin eyrir og
mörk lánuð úr silfurreikningnum yfir í vaðmálareikn-
inginn. Hundrað vaðmála er þá sama sem 20 aurar eða
2% mörk vaðmála. En svo er aftur verðeiningin
hundrað lánuð úr vaðmálareikningnum yfir í silf-
urreikninginn, og Iátin þýða þar 2V2 rnörk eða 20 aura
silfurs. Björn M. Ólsen setur nú frain þessa spurningu:
Hvernig stendur á því, að fi álnir vaðmála fengu heitið
eyrir vaðmála? Hann svarar spurningunni á þann veg,
;>ð jregar þetta var lögtekið, þá jafngiltu fi álnir vað-
inála einum evri silfurs að A'erðmæti. Þessi skýring
virðist mjög sennileg, þótt ekki geli hún talizt óyggj-
andi. B. M. Ó. styður hana með tilvísun til ákvæðanna
um niðgjöld eða vígsbætur í Baugatali, og kemst að
Jþeirri niðurstöðu, að eftir Úlfljótslögum, eða um það
ieyli sein þau voru sett (930) liafi 6 álnir vaðmáls
(„sex álna eyrir“) jafngilt eyri silfurs að verðmæti. Eu
svo vitum vér, að nálægt árinu 1000 þurfti mörk vað-
mála (48 álnir) móti vegnum eyri af b r e n n d u silfri,
eða hálfa mörk vaðmála móti eyri af hleiku lögsilfri.
Hér af dregur nú B. M. Ó. þá ályktun, að frá 930 til
1000 hafi silfrið áttfaldast að verði móti vaðmálum
og annari vöru.
Nú sýna unnnæli Þördísar spákonu að minni hyggju,
að þegar hún ])á heimhoðið að Giljá, þá hafði bleika
silfrið verið gjaldgengt i sakevri um talsvert langt ára-
bil, eða ákvæðin um „lögsilfr it forna“ eru talsvert eldri
en þessi viðburður i þætti af Þorvaldi. En hvenær var
þá þetta heimboð að Giljá? Um Þorvald Koðransson
vitum vér með vissu, að hann kom út hingað ineð