Vaka - 01.11.1927, Page 31

fVAKA
UM REFSIRETT OG REFSIFRAMKVÆMD.
349
stefnan þekkti ekki ðnnur ráð en refsingar. Um v.
Liszt hefir verið sagt: „Hann flutti refsiréttinn allt í
einu ofan frá himnum niður á jarðríki“. — „Það var
ekkert rúm fyrir neina háspeki (metaphysik) í refsi-
réttinum framar“. Kirkjan hafði í sannleika flutt refsi-
réttinn til himna; grundvöllurinn í refsiréttinum var
staðhæfingin um refsiþorsta hins hefnigjarna Guðs, og
á þeirri staðhæfingu voru svo reistar aðrar staðhæfing-
ar og af þeim dregnar ályktanir. — Þetta reif v. Liszl
niður; með sannfærandi rökum sýndi hann fram á, að
þessar kenningar væru ekki kjarninn i refsiréttinum
— heldur atriði, sem væri honuin óviðkomandi, um-
Jiúðir, er dyldu aðal kjarna hans, og heftu framþróun
hans. Þessi aukaatriði yrði refsirétturinn að losna við,
mönnum yrði að vera það ljóst, að refsilög og refsi-
framkvæmd væri til þess að vernda og hlynna að far-
sæld einstaklinganna og velferð og framþróun þjóðfé-
laganna. Refsingum yrði að haga þannig, að þær næðu
sem bezt þessu marki. —
Mismunurinn á g'rundvelli og markmiði þessara
tveggja stel'na er mikill: Gamla stefnan byggir á end-
urgjaldskenningunni og markmið refsinganna er því böl
eða þjáning, en samkvæmt nýju stefnunni er markmið
refsinganna verndun og velferð heildarinnar og þær
réttlætast af markmiðinu. —
V.
Þar sem stefnur þessar eru ósammála um grund-
völl refsiréttarins og markmið, er eðlilegt, að leiðirnar
að markmiðinu, refsiaðferðirnar, verði og ólíkar. Það
skiftir heldur ekki litlu í þessu sambandi, að stefnurn-
ar hafa gagnólíkar skoðanir um viljalíf einstaklingsins,
en viljinn er einmitt það atriði, sem refsingarnar bein-
ast að til að breyta honum og inóta hann. Gamla stefn-
an telur viljann frjálsan; nýja stelnan hefir með rann-