Vaka - 01.11.1927, Page 49

j VAKA
ANDLEGT LlF Á ÍSLANDI.
367
loftsins fær sterkar á taugar hans en venjulega. ímynd-
un hans er snortin af hverju andliti. Hann virðir
fyrir sér höfuðburð og göngulag manna og honum
finnst hann skynja frumdrætti í skaplyndi þeirra,
finna öldufall þess lífs, sem í þeim streymir. Hann
hittir kunningja og þeir talast við um daginn og veg-
inn. Væri hann í hversdagsskapi, mundi honum leið-
ast þetta samtal. En nú er hugur hans hárnæmur og
gagntekinn forvitni á mannlegt líf. Hvert orð, sem við
hann er sagt, opnar í hálfa gátt nýja hurð í völund-
arhúsi sálarinnar, og hann sér hregða fyrir hvernig
þar er umhorfs. Eftir samtalið veit hann meira um
kunningja sinn en eftir hundrað samtöl áður: Um
lund hans, styrkleikann í áhugalífi hans, kraft hans til
að hugsa sjálfstætt, menningarstig hans. Hann stend-
ur eftir á götunni og hugsar: Þarna gengur þessi
maður, mitt í þessu bæjarlífi, á leið frá þessum störf-
um og heim á þetta heiinili, nýbúinn að lesa þetta
lilað, festa athygli við þessa grein og hugsa út frá
henni í samræmi við kjör sín, menntun sína, cðlisfar
sitt — allt er þetta Ijóst og auðskilið og fróðlegt til
skilnings. Og þessi fundur hefði ekki vakið honuin
nokkra hugsun, hvorki sagt honum eitt né neitt, ef
hann hefði ekki verið undir sterkum áhrifum skáld-
verks, þar sem smáatvik í daglegu lífi voru íurðuleg
og opnuðu útsýni yfir endalausar víðáttur. Og hann
heldur áfram göngu sinni um bæinn, allt sem fyrir
augu ber orkar á skilning og ímyndun, allt hið ytra
her svij) hins innra, — hins máttuga, þrotlausa
straums af dularfullum, sjálfum sér sundurþykkum,
kvalafullum og nautnríkum krafti, sem vér nefnum
líf.
Ef til vill hefir sagan verið um ósigra og ógæfu,
og hann er gagntekinn samúð, eða um líf í baráttu og
fegurð, og hann er þrunginn sælli vitund um mann-
lega möguleika — hver getur talið alla grunntóna