Vaka - 01.11.1927, Blaðsíða 54

372
KRISTJÁN ALBERTSON:
[vaka]
bækurnar sem ódýrastar. . . . Svona safn yrði ekki ein-
ungis lifsblóð sjálfmenntunarinnar í landinu, sem næði
út á hvern skaga og inn í hvern dal, engar hriðar eða
íjarlægð gæti heft að starfa, sem tæki við mönnum í
æsku og fylgdi þeim æfina á enda. Sumar gömlu bæk-
urnar nýjar fyrir hvern aldur, af því ný reynsla'opnar
þar sífellt nýja heima. En það mundi líka verða vopn
i hendi skólanna, til þess gætu kennarar vísað, þangað
gætu margir þeirra átt ærið að sækja. Ýmsar þessara
bóka mætti nota við kennslu, með kennslu. Og eink-
um yrði það áframhald. „Hinn sanni háskóli nú á
dögum er safn af góðum bókum“, segir Carlyle. Skóla-
menntunin er, þegar hún er bezt, undirbúningur undir
að færa sér bækur i nyt. En hvað verður ef bækurnar
vantar?“
Tillaga Nordals vakti talsverða athygli þegar hún
kom fram. Þó veit ég ekki hvort hún hefir öðlast þann
heiður að minnst hafi verið á hana á Alþingi, enda er
ekki tíðkað þar að berjast fyrir hugmyndum annara
manna. Og nú hefir um langt skeið verið hljótt um
þessa tillögu.
Mér virðist hún hafa þann galla einan, að hún nær
of skammt. Innléndar bókmenntir mundu eiga mun
örðugra uppdráttar en áður, ef þær auk annara erfið-
leika ættu að standast harða samkeppni við mikla og
ódýra útgáfu erlendra ágætisrita í íslenzkri þýðingu.
Það virðist sjálfsagt að íslenzkt ríkisforlag gæfi út jöfn-
um höndum þýðingar og hin beztu frumsamin rit, sem
því byðist.
Og slíkt ríkisforlag verður að stofna, það er hið
fyrsta skref, sem þjóð vor nú á að stíga í áttina til auk-
innar menningar og farsælla lifs í landi sínu. Ríkið
verður að koma á fót sterkri stofnun — hliðstæðri
Búnaðarfélagi íslands og Fiskifélagi íslands — sem hal'i
forustu í ræktun þjóðarinnar, sé skylt að sjá henni
fyrir nægum kosti góðra ódýrra bóka.